Bilim insanları ilk kez yağ hücresini insülin üreten hücreye dönüştürdü
Çin’deki araştırmacılar, tıp dünyasında çığır açan bir başarıya imza attı. İlk kez bir kadının kendi yağ hücreleri, laboratuvar ortamında insülin üreten pankreas hücrelerine dönüştürüldü. Bu yöntem sayesinde tip 1 diyabet hastası kadın, bir yıl boyunca hiç insülin enjeksiyonu kullanmadan yaşamını sürdürebildi. Bu gelişme, kök hücrelerin kronik hastalıkların tedavisinde kullanılabileceğine dair umutları artırdı.
Çalışma, 31 Ekim tarihinde saygın bilim dergisi Cell’de yayımlandı. Araştırmayı yürüten ekip, hastadan aldıkları yağ hücrelerini önce “pluripotent” kök hücre haline getirdi. Ardından bu hücreler, insülin üreten adacık hücrelerine dönüştürüldü. Son olarak ise geliştirilen yeni hücreler, hastanın karın bölgesine nakledildi.
Diyabet hastalığında kök hücre dönemi
Pekin Üniversitesi’nden çalışmanın baş yazarı Dr. Hongkui Deng, bu yöntemin etkilerini anlattı. Nakilden önce kan şekerini kontrol etmekte zorlanan hastanın, sağlıklı aralıkta geçirdiği süre %50'nin altındaydı. Ancak nakil sonrası bu oran %98’in üzerine çıktı. Üstelik hasta, nakilden sadece 75 gün sonra insülin enjeksiyonuna ihtiyaç duymadan yaşamını sürdürmeye başladı.
Deng, bu bulguların kök hücre temelli tedavilerde büyük potansiyel barındırdığını belirtti. Ayrıca karın bölgesine yapılan naklin, geçmişte kullanılan karaciğer nakline göre daha etkili sonuçlar verdiğini vurguladı. Hücrelerin karın bölgesine nakledilmesi sayesinde hem insülin salgısının arttığı hem de bu bölgenin MRI ile kolayca taranarak olası komplikasyonların önlenebileceği belirtildi.
Donör ihtiyacını ortadan kaldırabilir
Bilim insanları yaklaşık 30 yıldır bağışlanan organlardan elde edilen adacık hücrelerini hastalara naklediyor. Ancak bu yöntem, hem donör kıtlığı hem de bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlara duyulan ihtiyaç nedeniyle sınırlı kalıyordu. Yeni çalışmada kullanılan yöntem ise kişisel yağ hücrelerinden elde edilen kök hücrelerle sınırsız adacık üretiminin mümkün olduğunu gösteriyor.
Araştırmaya katılmayan ancak bulguları değerlendiren Yale Tıp Fakültesi'nden Prof. Dr. Kevan Herold, gelişmenin “çok heyecan verici” olduğunu belirtti. Bu tür hücresel yeniden programlama yaklaşımlarının gelecekte, sadece diyabet değil, diğer birçok kronik hastalık için de umut vaat ettiğini dile getirdi.
Yeni yöntemin henüz deneysel aşamada olduğu vurgulansa da uzmanlar, bu çalışmanın tip 1 diyabet tedavisinde yeni bir dönemin kapısını aralayabileceğini söylüyor. Araştırmanın daha geniş hasta gruplarında test edilmesi ve uzun dönem etkilerinin izlenmesi planlanıyor.
