İshal (diyare), bağırsak hareketlerinin hızlanması sonucu, dışkıların normalden daha fazla sıvı içermesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Günlük dışkılama sayısının artması ve gevşek dışkıların atılması ishalin en yaygın belirtileridir. Ayrıca, ishal genellikle karın ağrısı, şişkinlik ve gaz şikayetlerine yol açabilir.

İshal, genellikle kısa süreli bir rahatsızlık olarak kendiliğinden iyileşebilir, ancak bazen ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. İshalin başlıca nedenleri arasında viral enfeksiyonlar (örneğin rotavirüs), bakteriyel enfeksiyonlar (E. coli, Salmonella), parazitler, bazı ilaçlar, stres ve gıda intoleransları yer almaktadır. Ayrıca inflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı, ülseratif kolit, çölyak hastalığı) da kronik ishalin nedenleri arasında sayılabilir.

İSHALİN BELİRTİLERİ NEDİR?

İshal, karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, ateş ve halsizlik gibi sindirim sistemi belirtileriyle birlikte görülebilir. Dehidrasyon belirtileri de sıklıkla ortaya çıkar, bunlar arasında ağız kuruluğu, baş dönmesi, idrarın koyulaşması ve idrara çıkmada azalma yer alır. İshalin şiddetli ve uzun süreli seyrettiği durumlarda, dışkıda kan veya mukus görülmesi, ciddi bir enfeksiyon veya inflamatuar bir durumu işaret edebilir.

İshalle birlikte görülen diğer belirtiler şunlardır:

  • Karın ağrısı: İshal genellikle karında rahatsızlık, şişkinlik veya hassasiyet hissi yaratabilir.

  • Karın krampları: Bağırsak kasılmaları nedeniyle şiddetli ve ani ağrılar olabilir.

  • Mide bulantısı: Sindirim sistemindeki tahriş nedeniyle mide bulantısı hissi ortaya çıkabilir.

  • Kusma: İshal ile birlikte gıda zehirlenmesi veya viral enfeksiyonlar sonucu kusma görülebilir.

  • Ateş: İshal, bağışıklık sisteminin enfeksiyona tepki vermesi sonucu ateşe neden olabilir.

  • Halsizlik: Sıvı kaybı nedeniyle enerji düşüklüğü ve yorgunluk hissi ortaya çıkabilir.

  • Baş dönmesi ve iştahsızlık: Dehidrasyon nedeniyle baş dönmesi yaşanabilir ve yemek yeme isteği azalabilir.

İSHALİN NEDENLERİ

İshal, çok farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Başlıca nedenler şunlardır:

  • Viral enfeksiyonlar: Rotavirüs, norovirüs gibi virüsler akut ishale neden olabilir.

  • Bakteriyel enfeksiyonlar: E. coli, Salmonella gibi bakteriler gıda zehirlenmesine yol açabilir.

  • Parazitler: Özellikle hijyenik olmayan su kaynaklarından bulaşan parazitler ishalin yaygın nedenlerindendir.

  • Gıda intoleransları: Laktoz intoleransı veya gluten hassasiyeti gibi durumlar, sindirim sisteminin düzgün çalışmasını engelleyebilir ve ishal oluşturabilir.

  • Stres ve kaygı: Stres, bağırsak hareketlerini etkileyebilir ve ishalin gelişmesine neden olabilir.

  • İlaçlar: Antibiyotikler ve bazı ilaçlar, bağırsak florasını etkileyerek ishalin ortaya çıkmasına yol açabilir.

BEBEKLERDE İSHAL TEHLİKESİ

Bebeklerde ishal, genellikle viral enfeksiyonlar (örneğin rotavirüs), diş çıkarma dönemi, beslenme düzenindeki değişiklikler veya anne sütü alan bebeklerde annenin diyetindeki değişiklikler nedeniyle görülebilir. Bebekler ishal nedeniyle hızla sıvı kaybı yaşayabilirler, bu yüzden hızla müdahale edilmesi gerekir. Bebeklerde ishalin belirtileri şunlar olabilir:

Bebeklerde dışkıda kan veya mukus görülmesi ya da aşırı ateş ve halsizlik varsa, derhal bir doktora başvurulmalıdır.

İSHAL NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Çoğu durumda ishal, birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak ishal uzun sürer veya ciddi belirtiler gösterirse, tedavi edilmesi gerekebilir. Tedavi, genellikle şu adımları içerir:

  • Sıvı alımı: İshalde vücut sıvı kaybeder, bu yüzden su, elektrolit içeren içecekler ve sıvılar alınmalıdır.

  • Diyet: Hafif, sindirimi kolay yiyecekler tüketmek ishalin şiddetini azaltabilir. Yağlı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır.

  • İlaç tedavisi: Bakteriyel enfeksiyonlar için antibiyotik tedavisi gerekebilir. Viral enfeksiyonlarda ise genellikle destekleyici tedavi uygulanır.

Özellikle bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ishal daha ciddi bir sorun olabilir. Bu gruptaki kişilerde, ishalin uzun sürmesi ve ciddi dehidrasyon belirtilerinin görülmesi durumunda, tıbbi yardım alınması gereklidir.

Kaynak: Haber Merkezi