Dünya genelinde karaciğer kanseri vakalarının, önümüzdeki 25 yıl içinde dramatik şekilde artacağı öngörülüyor.
The Lancet dergisinde yayımlanan ve Dünya Kanser Gözlemevi verilerine dayanan araştırma, 2022’de 870 bin olan yıllık vaka sayısının 2050’de 1,52 milyona ulaşabileceğini ortaya koyuyor. Bu artışın, kansere bağlı ölümler sıralamasında karaciğer kanserini daha da üst sıralara taşıyabileceği belirtiliyor.
ÖNLENEBİLİR VAKALAR YÜZDE 60’I BULUYOR
Uluslararası uzmanlara göre, karaciğer kanseri vakalarının beşte üçü engellenebilir durumda. Başlıca risk faktörleri arasında alkol tüketimi, viral hepatit ve obeziteyle ilişkili karaciğer yağlanması yer alıyor. Özellikle hepatit B ve C virüsleri, 2050’de de en yaygın nedenler arasında olacak.
Hepatit B’ye karşı doğumda yapılan aşı, en etkili korunma yöntemi olarak öne çıkıyor. Ancak Sahra Altı Afrika başta olmak üzere düşük gelirli ülkelerde aşılama oranlarının yetersiz olduğu belirtiliyor. Araştırmaya göre, 2015-2030 yılları arasında hepatit B, 17 milyon kişinin ölümüne neden olabilir.
TÜRKİYE’DE KARACİĞER KANSERİ TABLOSU
GLOBOCAN 2022 verilerine göre Türkiye’de, yıllık tahmini yeni karaciğer kanseri vaka sayısı 5.400 civarında. Erkeklerde yaş-standardize insidans oranı yaklaşık 7,7/100.000, kadınlarda ise 5,1/100.000 olarak hesaplanıyor.
Türkiye’de vakaların önemli bir kısmı, alkol kullanımı, hepatit enfeksiyonları ve obezite kaynaklı karaciğer yağlanması ile bağlantılı. Uzmanlar, özellikle hepatit B aşılamasının yaygınlaştırılması ve alkol tüketiminin azaltılması gerektiğini vurguluyor.
Eğer mevcut risk faktörleri kontrol altına alınmazsa, önümüzdeki yıllarda Türkiye’de vaka sayılarının küresel artış trendine paralel olarak yükselmesi bekleniyor.
ALKOL VE OBEZİTE KAYNAKLI VAKALAR ARTIŞTA
Çalışma, alkol kullanımına bağlı karaciğer kanseri vakalarının 2050’de toplam vakaların yüzde 21’inden fazlasını oluşturabileceğini öngörüyor. Bu oran, 2022’ye göre iki puandan fazla artış anlamına geliyor.
Ayrıca, obeziteye bağlı karaciğer yağlanması kaynaklı kanser oranının yüzde 11’e ulaşacağı tahmin ediliyor. ABD, Avrupa ve Asya’da obezite veya diyabet hastalarında yağlı karaciğer hastalığı ile kanser arasındaki risk bağının anlatılması gerektiği vurgulanıyor.
ACİL KÜRESEL VE ULUSAL EYLEM ÇAĞRISI
Uzmanlar, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde toplumun erken teşhis, aşılama ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları konusunda bilinçlendirilmesi gerektiğini ifade ediyor.
Eğer etkili küresel önlemler alınmazsa, 2050 yılında karaciğer kanseri nedeniyle 1,37 milyon ölüm yaşanabileceği tahmin ediliyor. Türkiye özelinde ise, halk sağlığı politikalarının güçlendirilmemesi durumunda vaka sayılarının artmaya devam edeceği öngörülüyor.
