ODTÜ Güneş Enerjisi Uygulama ve Araştırma Merkezi (ODTÜ-GÜNAM), Avrupa Birliği 9. Çerçeve Programı Ufuk Avrupa kapsamında geliştirdiği UP2030 projesiyle aralarında İstanbul'un da yer aldığı 11 pilot şehri karbon nötr hale getirmeyi hedefliyor.
2030'a kadar 100 şehri karbon nötr hale getirmeyi hedefleyen UP2030 projesi için Budapeşte, Granollers, Lizbon, Milano, Münster, Selanik, Zagreb, Belfast, İstanbul ve Rio de Janerio pilot şehirler olarak belirlendi.
GÜNAM, söz konusu şehirlerin Avrupa Yeşil Anlaşması'nda belirlenen 2050 iklim nötr hedefine ulaşmaları için proje kapsamında yapay zeka modelleriyle güneşten enerji üretimini etkili şekilde kullanmanın yollarını belirleyecek.
UP2030 ODTÜ Proje Yürütücüsü Prof. Dr. İpek Gürsel Dino, AA muhabirine, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile ortaklaşa çalıştıkları projede geliştirecekleri yapay zeka aracıyla binaların enerji tüketimlerini ve performanslarını değerlendirmeyi, iklim değişikliğine göre enerji tüketiminin nasıl değişeceğini hesaplamayı amaçladıklarını söyledi.
Yapay zeka olmadan şehirdeki her binayı değerlendirmenin mümkün olmadığını belirten Dino, "Seçtiğimiz Kadıköy bölgesinde, binaların yapay zeka modelleriyle bilgisayar ortamında hızlı bir şekilde analiz edilmesi ve çeşitli tasarım alternatiflerinin, karar mekanizmalarının test edilmesi gerekiyor ki bina enerji performansları, enerji verimliliği iyileştirilebilsin. Hangi iyileştirme senaryoları binalarda uygulanabilir, hangisi en etkili olur, hangisi tüketimi azaltır, hangisi üretimi artırır gibi çeşitli senaryoların değerlendirilmesini amaçlıyoruz." diye konuştu.
Dino, edindikleri bilgileri kullanarak binaların enerji tüketimlerini gelecek yıllarda dengelemeyi ve azaltmayı hedeflediklerini vurgulayarak, "Oluşturduğumuz modellerle seçtiğimiz bir binanın çatısına güneş paneli kurulumu yaparak bir saatte ne kadar enerji üretildiği ve bu enerjinin tüketimin ne kadarını karşılayacağı gibi hesaplamalar yapıyoruz." dedi.
Gün içinde binaların çatılarına düşen güneş ışığının açılarını da hesaplayacaklarını ifade eden Dino, "Bu verileri bir mimar, tasarım alternatifleri oluşturarak kullanabilir. Şehir planlamacıları güneş panellerini nereye konumlandıracaklarını kararlaştırırken verilerden faydalanabilir. Böylelikle panellerden elde edilecek enerji üretim maksimize edilerek verimlilik artırılabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Elektrikli bisiklet ve scooter kullanımını artırma hedefi
Proje araştırmacılarından İlkim Canlı da projeyle aynı zamanda kentlerde mobiliteden kaynaklı karbon salımını azaltmayı ve herkes için erişilebilir ulaşım sağlamayı hedeflediklerini dile getirerek, şu ifadeleri kullandı:
"Elektrikli bisiklet ve scooterların kullanılabilirliğini artırmak istiyoruz. Bu cihazların tercih edilmesindeki en önemli etkenlerden biri şarj konusu. Kullanıcılar yola çıktıktan sonra ne kadar yol gidebileceğini ve cihazın şarjının ne zaman biteceğini merak ediyor. Biz de yapay zeka modellerini kullanarak şarj istasyonlarının optimizasyonunu gerçekleştirmek ve bu şarj istasyonlarını güneş enerjisiyle çalışır hale getirmek istiyoruz."
Canlı, söz konusu cihazların yenilenebilir enerji ile beslenmesi halinde kentlerde ulaşımdan kaynaklanan karbon salımının azaltılmasına katkıda bulunacağını ve şehirlerin karbon nötr hedeflerine ulaşmada önemli rol oynayacağını sözlerine ekledi.
ü
ü
