Jandarma Teşkilatı 185 yaşında. Devlet arşivlerinde 1839 yılından itibaren adı geçen Jandarma Teşkilatı, 185 yıldır vatandaşların huzur ve güvenliğini sağlamak amacıyla gece gündüz görev yapıyor. İlk olarak “Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi” adıyla 14 Haziran 1869’da yürürlüğe giren düzenlemelerle zabıtanın görev ve yetkileri hukuki bir çerçeveye oturtuldu. Bu dönemde her ilde, personeli piyade ve süvarilerden oluşan “zaptiye alayları” kuruldu.
Jandarma Teşkilatı 185 yaşında
1839 yılından itibaren “jandarma” adı ve tayin kararnameleri arşivlerde yer aldığı için, Türk Jandarma Teşkilatının bu yıl kurulduğu kabul ediliyor. Modern bir zabıta teşkilatı kurma amacıyla Sadrazam Sait Paşa’nın önderliğinde, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından İngiltere ve Fransa’dan subaylar getirildi. 20 Kasım 1879’da “seraskerlik” makamına bağlı “Umum Jandarma Merkeziyesi” kuruldu.
Semaya en yakın tepelerde Ay Yıldızlı bayrağımızı şanla şerefle dalgalandıran, asil milletimizin ve vatanımızın bölünmez bütünlüğünü koruyan kahraman jandarmamız
Kanun Ordusu Jandarma Genel Komutanlığımız; vatan sevgisi, tevazu, fedakarlık ve kahramanlıklarıyla 185 yaşında.… pic.twitter.com/1iSUZKel1Q
— Ali Yerlikaya (@AliYerlikaya) June 14, 2024
İkinci Meşrutiyet ve Sonrası Dönem
1908’de İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinden sonra Jandarma Teşkilatı, Rumeli’de gösterdiği başarılar dolayısıyla yeniden yapılandırıldı ve 1909’da “Harbiye Nezareti”ne bağlanarak “Umum Jandarma Kumandanlığı” adını aldı. Bu düzenlemelerle teşkilatın etkinliği ve organizasyon yapısı güçlendirildi.
Cumhuriyet Döneminde Jandarma Teşkilatı
Jandarma birlikleri, 1914-1918 yılları arasındaki Birinci Dünya Savaşı ve 1919-1922 yılları arasındaki Kurtuluş Savaşı’nda hem iç güvenliği sağlama hem de cephelerde yurt savunması görevlerini yerine getirdi. Cumhuriyet’in ilanından sonra teşkilat yeniden düzenlendi ve 1918’de kapatılan Jandarma Astsubay Okulu, İzmit’te tekrar açıldı.
1930 ve Sonrası Düzenlemeler
Jandarma Teşkilatı, 10 Haziran 1930’da 1706 sayılı Jandarma Kanunu ile bugünkü hukuki statüsüne kavuştu. 1937’de “Jandarma Teşkilat ve Vazife Nizamnamesi” yürürlüğe girerken, 1939’da teşkilat sabit jandarma birlikleri, seyyar jandarma birlikleri, jandarma eğitim birlikleri ve okullar olarak yeniden düzenlendi.
Modernleşme ve Gelişmeler
1956’da yürürlüğe giren 6815 sayılı Kanun ile sınır, kıyı ve karasularının emniyeti ve kaçakçılığın takibi görevleri Jandarma Genel Komutanlığına verildi. İlk Jandarma Bölge Komutanlığı, 1961’de Ankara’da kuruldu ve 1963’te Foça Jandarma Komando Okulu açıldı. 1968’de Diyarbakır’da Hafif Helikopter Bölük Komutanlığı adıyla ilk Jandarma Havacılık Birliği faaliyete geçti.
Günümüzde Jandarma Teşkilatı
Jandarma teşkilatının görev ve yetkileri, 1983’te yürürlüğe giren 2803 sayılı Kanun ile belirlendi. 23 Mart 1989’da başlatılan çalışmalar sonucunda 1993’te Ankara’da Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı kuruldu. Fetullahçı Terör Örgütü’nün 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından, 27 Temmuz 2016’da çıkarılan 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Jandarma Genel Komutanlığı, İçişleri Bakanlığına bağlandı.