ABD’nin Utah Üniversitesi’nden beyin cerrahı Dr. Robert Rennert’in öncülüğünde yürütülen yeni bir araştırma, hava kirliliğinin beyin sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekti. Hava kirliliğiyle bilinen Wasatch Front bölgesinde son beş yılda beyin anevrizması nedeniyle hastaneye yatırılan 70 hasta üzerinden yapılan analizde, özellikle kirli hava dönemlerinden üç ila altı ay sonra beyin kanaması vakalarının arttığı gözlemlendi.
Araştırmacılar, en etkili kirleticiler arasında ozon, azot dioksit, kükürt dioksit, karbon monoksit ve çapı 2.5 mikrometreden küçük partikül maddeleri (PM2.5) gösterdi. PM2.5’in, vücutta iltihaplanmayı tetiklediği, hücre hasarını artırdığı ve DNA onarımını engellediği biliniyor. Bu etkilerin zamanla beyin damarlarının duvarlarını zayıflatarak beyin kanamasına neden olabileceği vurgulandı.
Araştırmada nedensellik kesin olarak kanıtlanmamış olsa da, kirli hava ile beyin kanaması arasında güçlü bir ilişki bulunduğu belirtildi. Rennert, “Daha kapsamlı ve uzun süreli çalışmalara ihtiyaç var” ifadesini kullanarak, hava kirliliğine karşı önlem alınması gerektiğinin altını çizdi.
Hava kirliliği, yalnızca beyin kanamalarıyla değil, aynı zamanda sıcak hava dalgalarının ölümcüllüğünü artırma ve COVID-19’un etkilerini şiddetlendirme gibi başka sağlık riskleriyle de ilişkilendiriliyor. Dünya genelinde hava kirliliğine bağlı ölümlerin sayısı yılda 8 milyona yaklaşıyor.
Rennert, bu çalışmanın halk sağlığına yönelik tehditleri daha görünür kılmasını umduklarını belirterek, toplu taşımanın teşvik edilmesi, hava kirliliği kotalarının sıkılaştırılması ve çevresel araştırmalara daha fazla kaynak ayrılması çağrısında bulundu.
