Mutfaklarda en sık kullanılan pişirme yöntemlerinden biri olan kızartma, doğru yağ seçilmediğinde ciddi sağlık riskleri doğuruyor. Uzmanlara göre, yağın ısıya dayanıklılığı, dumanlanma noktası ve içerdiği bileşenler, kızartma sırasında güvenliği belirleyen en önemli unsurlar arasında yer alıyor. Yanlış tercih edilen yağlar yüksek ısıya maruz kaldığında bozuluyor, zararlı bileşikler açığa çıkarıyor ve uzun vadede kalp-damar sağlığı başta olmak üzere sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkiler bırakabiliyor.
TRANS YAĞLAR VE MARGARİN KALP SAĞLIĞINI TEHDİT EDİYOR
Kızartmada en riskli gruplardan biri trans yağ içeren katı yağlar ve eski tip margarin çeşitleri. Trans yağlar, kötü kolesterolü yükselterek kalp-damar hastalıkları riskini artırıyor. Ambalaj üzerinde “trans yağ yok” ibaresi yer alsa bile içerik kısmında “kısmen hidrojene” ifadesi bulunan ürünlerin kullanılmaması gerekiyor. Endüstriyel kızartmalarda kullanılan bu tür yağlar, özellikle uzun süreli tüketimde sağlığı ciddi şekilde tehdit ediyor.
DÜŞÜK DUMANLANMA NOKTASINA SAHİP YAĞLAR HIZLA BOZULUYOR
Çörekotu, keten tohumu, ceviz yağı ve soğuk pres ayçiçek yağı gibi bazı sağlıklı yağ çeşitleri, düşük dumanlanma noktaları nedeniyle kızartma için uygun değil. Bu yağlar düşük sıcaklıklarda bile dumanlanmaya başlayarak yapısını bozuyor, oksitlenme ürünleri ortaya çıkarıyor. Özellikle omega-3 açısından zengin olan bu yağlar, yüksek ısıya maruz kaldığında faydalı özelliklerini kaybediyor. Bu nedenle kızartma yerine salatalarda ya da yemek sonrası soslama amacıyla tüketilmesi öneriliyor.
ÇOKLU DOYMAMIŞ YAĞ ORANI YÜKSEK OLANLAR RİSK TAŞIYOR
Mısır, soya ve standart ayçiçek yağları, içerdiği yüksek çoklu doymamış yağ oranı nedeniyle kızartma sırasında hızlıca bozuluyor. Bu yağların tekrar tekrar ısıtılması, zararlı bileşiklerin oluşumuna yol açıyor. Eğer bu yağlar tercih edilecekse yalnızca tek seferlik kullanım yapılması ve yüksek ısıya maruz bırakılmaması gerekiyor.
SÜT ÜRÜNLERİ KAYNAKLI YAĞLAR KIZARTMAYA UYGUN DEĞİL
Tereyağı ve benzeri süt ürünleri kaynaklı yağlar da doğrudan kızartma için önerilmiyor. İçlerinde bulunan su ve süt katıları nedeniyle yüksek ısıda kolayca yanıyorlar. Bu da hem yağın besin değerini düşürüyor hem de yanık bileşiklerin oluşmasına neden oluyor. Tereyağı aroması isteyenler için uzmanlar, su ve süt katıları ayrılmış sade yağ formunun düşük sıcaklıklarda kontrollü kullanımını tavsiye ediyor.
Uzmanlar, kızartma için yüksek dumanlanma noktasına sahip, ısıya dayanıklı ve rafine edilmiş bitkisel yağların tercih edilmesini öneriyor. Ayrıca yağların tekrar tekrar kullanılmaması, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının korunması açısından kritik önem taşıyor.
