Kültürel bir mirastan küresel ticari bir ürüne dönüşen kahve, dünya genelinde milyonlarca insanın güne başlarken eline aldığı bir fincanla sofralara ulaşıyor. Brezilya, Etiyopya, Kolombiya ve Vietnam gibi üretim sahalarında başlayan bu yolculuk, sadece tarımsal bir faaliyet değil, kültürleri şekillendiren ve sosyalleşmenin ortak dili haline gelen bir serüven niteliği taşıyor.
Kahvenin Toprakla Buluştuğu An
Kahve fideleri, genellikle gölgeli fidanlıklarda geniş yataklara dikiliyor. Fideler, kalıcı olarak dikime hazır olana kadar doğrudan güneş ışığından korunuyor ve sık sık sulanıyor. Bazı kahve ağaçlarının meyve vermesi ortalama 3-4 yıl sürüyor. Hasat zamanı geldiğinde kahve kirazları koyu kırmızı veya morumsu renge bürünerek toplanmaya hazır hale geliyor.
Kolombiya gibi bazı bölgelerde yılda iki hasat yapılabiliyor. Çoğu ülkede kahve çekirdekleri elle toplanırken, Brezilya gibi düz ve geniş arazilere sahip ülkelerde makineli hasat sistemleri de kullanılıyor. Toplama işlemi şerit toplama ve seçerek toplama olarak ikiye ayrılıyor. Şerit toplamada tüm çekirdekler bir kerede alınırken, seçerek toplamada yalnızca olgun çekirdekler toplanıyor.
Kahvenin İşleme ve Kavurma Yöntemleri
Hasat edilen kahve kirazları, aromalarını belirleyecek şekilde farklı yöntemlerle işleniyor: kuru, ıslak ve bal yöntemi. Kuru yöntemde kirazlar güneşte kurutuluyor, ıslak yöntemde çekirdekler temizleniyor, bal yönteminde ise doğal şekerli tabaka ile birlikte kurutuluyor.
Kavurma süreci ise kahvenin lezzetini şekillendiren kritik bir aşama. Açık kavurma, çekirdeğin özgün aromasını korurken daha asidik tatlar sunuyor; orta kavurma dengeli bir lezzet sağlarken, koyu kavurma daha yoğun ve düşük asiditeli bir profil sunuyor. Kavurma türleri kafein oranını da etkiliyor; açık kavrulmuş çekirdekler genellikle daha fazla kafein içeriyor.
Kültürel ve Ekonomik Boyut
Arabica ve Robusta, ticari açıdan en yaygın kahve türleri olarak öne çıkıyor. Arabica, küresel üretimin yaklaşık yüzde 57’sini oluşturuyor; Robusta ise daha dirençli ve güçlü bir tada sahip. Liberica ve Excelsa türleri ise niş pazarlar için üretiliyor.
Brezilya, dünyanın en büyük kahve üreticisi ve ihracatçısı konumunda. Vietnam, Kolombiya ve Endonezya ise onu takip ediyor. Kahve tüketiminde ABD ilk sırada yer alırken, Finlandiya, Norveç ve İsveç kişi başına düşen tüketimde önde geliyor. Türkiye ise kahve üretmese de uzun yıllara dayanan Türk kahvesi geleneğiyle kültürel öneme sahip.
ICO İletişim Sorumlusu Estela Candido Cotes, kahvenin dünya çapında 25 milyondan fazla ailenin geçim kaynağını desteklediğine dikkat çekti. Ayrıca, Z kuşağının artan etkisi ve kahvede sürdürülebilir, etik uygulamalara yönelik taleplerin önem kazandığını vurguladı. Cotes, iklim değişikliği nedeniyle geleneksel yetiştirme bölgelerinde rejeneratif tarım ve iklime dirençli mahsullerin gerekliliğine işaret etti.
