ABD merkezli Common Sense Media tarafından yapılan araştırmaya göre, 13-17 yaş arası gençlerin yüzde 70’inden fazlası Character.AI, Nomi ve Replika gibi yapay zekâ (YZ) sohbet platformlarını kullanıyor. Bu uygulamalar, kullanıcılarla arkadaş, sırdaş ya da terapist gibi iletişim kurarak “sanal dost” rolü üstleniyor.
Ancak uzmanlar, hızla büyüyen YZ endüstrisinin denetimsiz olduğunu belirtiyor. Pek çok ebeveyn, çocuklarının bu uygulamalarda ne tür kişisel bilgiler paylaştığını veya ne kadar vakit geçirdiğini bilmiyor.
“Gerçek arkadaşlıkların yerini alamaz”
Amerikan Psikoloji Derneği (APA) Psikoloji Şefi Mitch Prinstein, bu uygulamaların daima onaylayıcı ve sevecen yanıtlar verecek şekilde programlandığını hatırlatarak, “Gerçek arkadaşlıklar sadece sizi onaylamakla kalmaz, zor durumlarla başa çıkmanıza da yardımcı olur. Çocuklara bu deneyimin gerçek olmadığını ve gerçek ilişkilerin yerini alamayacağını öğretmeliyiz,” dedi.
Sağlıksız ilişki belirtilerine dikkat
Araştırma Direktörü Michael Robb, çocukların saatlerce YZ sohbetlerinde vakit geçirmesi, uygulamalardan ayrı kaldığında yoğun stres yaşaması veya yapay ilişkileri gerçek arkadaşlıklara tercih etmesi durumunda tehlike işareti olabileceğini belirtti. Bu tür durumlarda gençlerin aile, arkadaş ya da uzman desteğine yönlendirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Uzmanlara göre, sosyal medya ve ekran süresi için uygulanan kurallar, YZ sohbet araçları için de geçerli olmalı. Ayrıca ebeveynlerin bu uygulamaların işleyişi, içerikleri ve gençler üzerindeki etkileri hakkında bilgi sahibi olması büyük önem taşıyor.
Prinstein, “Bazı ebeveynler, ‘Bu da neymiş böyle, anlamıyorum’ diyerek pes ediyor. Bu da çocuklara, ‘Bir sorun yaşarsan bana gelme çünkü seni ciddiye almayacağım’ mesajı veriyor,” diyerek uyarıda bulundu.
