Birleşmiş Milletler'in güncel verilerine göre dünya genelinde 100 yaş ve üzeri yaklaşık 630 bin kişi yaşıyor. Bu uzun ömürlü bireylerin önemli bir bölümü, yalnızca 10 ülke sınırları içinde bulunuyor. Söz konusu ülkeler Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'ya yayılırken; sağlık sistemleri, yaşam tarzları ve sosyoekonomik yapıları bakımından dikkat çekici farklılıklar barındırıyor.
Bu yıl 100 yaşına ulaşan bireyler, 1925 gibi tarihsel açıdan önemli bir yılda doğmuş kuşak olarak, iki dünya savaşının izlerini, sanayileşmeyi, dijitalleşmeyi ve sosyal medyanın yükselişini yaşamış bir döneme tanıklık etti.
Listenin başında yaklaşık 123 bin kişiyle Japonya yer alıyor. Ülkede kadınların ortalama ömrü 88, erkeklerin ise 82 yıl. Japonya’yı 74 bin kişiyle ABD, 49 bin kişiyle Çin ve 38 bin kişiyle Hindistan takip ediyor. Ancak nüfus büyüklüğüne oranla değerlendirildiğinde, Fransa, Yunanistan ve İtalya gibi Avrupa ülkeleri üst sıralarda yer alıyor.
Nüfusa göre asırlık oranında ise Hong Kong lider konumda. Her 100 bin kişiye düşen 133 asırlık birey ile Japonya'yı geride bırakıyor.
Hollanda Disiplinlerarası Demografi Enstitüsü’nden Prof. Solveig Cunningham, Japonya'nın uzun ömür başarısının arkasında sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve yaşam koşullarının bulunduğunu belirtiyor. Ancak Cunningham, Japonya’ya göç eden bireylerin yaşam sürelerinin yerliler kadar uzun olup olmadığının izlenmesinin önemli bir test olacağını da ekliyor.
Uzun yaşamın coğrafi faktörlere bağlandığı “mavi bölgeler” teorisi, bilim dünyasında hem destek hem de şüpheyle karşılanıyor. Bazı araştırmalarda, doğum kayıtlarındaki idari hatalar ve sosyal yardım suiistimalleri nedeniyle verilerin güvenilirliği sorgulanıyor.
Yine de uzmanlara göre, genel tablo yaşam beklentisi yüksek olan ülkelerde daha fazla asırlık insan olmasının doğal olduğunu gösteriyor. Cunningham, "Sihirli bir formül yok, ama sağlıklı yaşlanmanın temel prensipleri belli," diyor.
Sağlıklı yaşlanmanın anahtarları
Demograflara göre 100 yaşına ulaşmanın formülü karmaşık genetik yapıdan çok, günlük yaşam alışkanlıklarında yatıyor. Uzun ve kaliteli bir yaşam için şunlara dikkat çekiliyor:
- Düzenli egzersiz
- Sebze ve balık ağırlıklı beslenme
- Sigara ve alkol kullanımından kaçınma
- Yeterli uyku
- Stres yönetimi
- Tıbbi hizmetlere erişim
Cunningham, “Balık yağı, bitter çikolata ya da bir kadeh şarabın ömrü uzattığına dair abartılı iddialar yerine, basit ve sürdürülebilir alışkanlıklar çok daha etkilidir,” sözleriyle konuya açıklık getiriyor.
