Yapay zeka (YZ), enerji sektöründe verimlilikten güvenliğe kadar birçok alanda devrim yaratma potansiyeline sahip. Ancak, sektörde bu fırsatların hayata geçirilmesi konusunda ciddi engellerle karşılaşılıyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayımlanan “Enerji ve Yapay Zeka” başlıklı rapora göre, enerji sektöründe YZ uygulamalarının yaygınlaşmasının önündeki en büyük engellerden biri, nitelikli insan kaynağı eksikliği ve veri altyapısının yetersizliğidir.
YAPAY ZEKA UYGULAMALARI YAYGINLAŞTIRMAK ZOR
Raporda, enerji sektörünün YZ teknolojilerini yaygınlaştırmakta zorlandığı ve bunun başlıca nedenlerinin eksik uzmanlık ve düşük dijital beceri oranları olduğu vurgulanıyor. Özellikle enerji sistemlerinde yapay zeka uygulamaları geliştirilmesi, bu beceri eksikliklerinden etkileniyor. Bu durum, bina sistemlerinden politika ve planlama süreçlerine kadar geniş bir yelpazede hissediliyor.
Enerji sektöründeki şirketler genellikle YZ uzmanlarına sahip özel ekipler kurmamış olup, dış kaynaklara bağımlı kalmaktadırlar. Bu da hizmet içi öğrenmeyi ve uzun vadeli yetkinlik gelişimini engelliyor. Ayrıca, üst düzey yöneticiler arasında YZ okuryazarlığının düşük olması, bu teknolojilerin stratejik düzeyde etkin kullanımını engellemektedir.
EKSİK UZMANLIK YAVAŞ GEÇİŞİ ZORLUYOR
IEA raporuna göre, Avrupa'daki büyük şirketler arasında 2024 itibarıyla en yaygın YZ kullanım engeli, eksik uzmanlık olarak öne çıkıyor. AB'deki kurumsal anketlerde, büyük ölçekli şirketlerin yüzde 25'inin YZ kullanamamalarının sebebini bu eksik uzmanlık olarak belirttiği görülüyor. Ayrıca, enerji sektörü diğer sektörlere kıyasla YZ'ye geçişte daha yavaş hareket ediyor.
YZ'NİN ENERJİ SEKTÖRÜNE KATKILARI
IEA'nın hesaplamalarına göre, yapay zeka yalnızca bina sektöründe küresel çapta yıllık 300 teravatsaat elektrik tasarrufu sağlayabilir. Ancak bu kazanımların elde edilmesi için, enerji sektöründe YZ farkındalığının artırılması ve dijital okuryazarlığın güçlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, veri altyapısının güçlendirilmesi ve dijital güvenlik konusunda çekincelerin giderilmesi de önemlidir.
IEA, enerji sektöründe YZ'den daha fazla fayda sağlanabilmesi için hem insan kaynağına yatırım yapılması gerektiğini, hem de politika ve düzenleyici çerçevelerin bu teknolojileri destekleyecek şekilde yeniden yapılandırılması gerektiğini belirtmektedir. Kamu ve özel sektör işbirliği, dijital dönüşümün hızlandırılmasında belirleyici bir rol oynayacaktır.
