Ürtiker (Kurdeşen) Nedir?

Ürtiker, ciltte kızarıklık, kaşıntı ve kabarcıkların oluştuğu bir deri rahatsızlığıdır. Tıp literatüründe “ürtiker” olarak bilinse de halk arasında “kurdeşen” olarak da adlandırılır. Ürtiker, cildin hızla şişmesine ve kaşınmasına neden olabilir.

Ürtikerin Nedenleri

Ürtiker, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. İşte bazı yaygın nedenler:

Alerjiler: Yiyecekler, ilaçlar, böcek ısırıkları veya polen gibi alerjenlere karşı vücudun aşırı tepkisi ürtikere yol açabilir.
İlaçlar: Bazı ilaçlar, yan etki olarak ürtikere neden olabilir.
Stres ve Duygusal Faktörler: Stres ve duygusal sorunlar, ürtiker semptomlarını tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.
Fiziksel Uyarıcılar: Sürtünme, sıcaklık değişiklikleri veya güneş ışığı gibi fiziksel uyarıcılara maruz kalmak ürtikere yol açabilir.
İnfeksiyonlar: Bazı enfeksiyonlar da ürtikeri tetikleyebilir.

Ürtiker Belirtileri

Ürtikerin belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak yaygın semptomlar şunları içerebilir:

Kabarık, kızarıklıkla çevrili kabarcıklar
Şiddetli kaşıntı
Deride yanma hissi
Şişme (özellikle gözler, dudaklar veya yüzde)
İshal veya mide bulantısı (gastrointestinal ürtiker)

Çeşitleri Nelerdir?

Akut ürtiker (Akut Kurdeşen)

6 haftadan kısa süren ürtikeri tanımlamak için kullanılır. Toplumun yaklaşık dörtte biri hayatının bir döneminde akut ürtiker atağı geçirmektedir. Akut ürtiker hastaların %25’inde ise 6 haftadan uzun sürmekte ve kronik ürtiker formuna geçiş göstermektedir.

Kronik ürtiker (Kronik Kurdeşen)

6 haftadan uzun süren ürtiker ataklarını tanımlamak için kullanılır ve toplumda %0,5-1 oranında görülür. Hastalık sıklıkla 1-5 yıl arasında sürmektedir.
‘Kronik indüklenebilir ürtiker/fiziksel ürtiker’ : Fiziksel nedenler ile tetiklenen kronik ürtikeri tanımlamak için kullanılır.
Fiziksel ürtikerler;
Dermografik ürtiker
Geç basınç ürtikeri
Soğuk/ısı ürtikeri
Solar ürtiker
Vibratuar ürtiker/anjiyoödem
Kolinerjik ürtiker
Akuajenik ürtiker
Kontakt ürtikerdir. Kontak ürtiker nedenleri arasında en sık lateks yer almaktadır.
Kronik spontan ürtiker (Kronik spontan kurdeşen): ‘Kronik spontan ürtiker’ nedeni bilinmeyen ürtiker ataklarını tanımlamak için kullanılır.

Ürtikerin Tedavisi ve Yönetimi

Ürtiker tedavisinde amaç semptomların hafifletilmesi ve nükslerin önlenmesidir. Tedavi şunları içerebilir:

Antihistaminikler: Doktorlar genellikle antihistaminik ilaçlar reçete ederler. Bu ilaçlar kaşıntıyı ve şişmeyi azaltmaya yardımcı olabilir.
Kortikosteroidler: Ciltteki iltihaplanmayı azaltmak için kortikosteroid kremler veya ilaçlar kullanılabilir.
Alerjenlerden Kaçınma: Alerjiye bağlı ürtiker durumlarında, tetikleyici alerjenlerden kaçınmak önemlidir.
Stresten Kaçınma: Duygusal faktörlerin ürtikeri tetiklediği durumlarda, stresten kaçınma ve rahatlama tekniklerinin kullanılması önerilir.

Ürtiker, rahatsız edici bir deri rahatsızlığıdır ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Tedavi edilebilir ve semptomların hafifletilmesi mümkündür. Eğer sürekli veya şiddetli ürtiker semptomları yaşıyorsanız, bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir.

Kurdeşene Ne İyi Gelir?

Ürtiker tedavisinde bitkilerin kullanımı ile ilgili sınırlı sayıda yayın olup, hastalık tedavisindeki yeri kesinleşmemiştir. Halk arasında faydası olduğuna inanılan; ayurveda, ayva ağacı toprağı, elma sirkesi, zerdeçal, sarımsak, soğan, greyfurt, incir, zencefil, kefir gibi gıdaların tüketimi kurdeşene iyi geldiği belirtilir.

Kurdeşene karşı evde doğal tedavi yöntemler arasında soğuk kompres yer alır. Bunun yanında E vitamini içeren aloe verayı kurdeşenin olduğu bölgeye sürerek, kaşıntı azaltılır ve cilt rahatlatılabilir.

Bitki çayları ise hastalığı tetikleyici rolü olup psödoallerjen diyette yer almamaktadır.

Ürtikerde D vitamini eksikliği varlığında ise hastalık daha dirençli seyretmekte ve tedavi desteğinin hastalık düzenlenmesinde de etkisi görülmektedir.

Kurdeşen Tedavisi İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?

Ürtiker tedavisi için hastalar dermatoloji uzmanına başvurmalıdır. Nedeni bilinen ürtiker rahatsızlıklarında alınacak önlemler yaşanabilecek atakların önüne geçebilmektedir. İlk kez ve aniden yaşanan ürtiker ataklarında dermatoloji uzmanına ulaşmak imkanı yoksa hastanelerin acil servisine başvurulabilir. Dermatologlar tetikleyici faktörleri belirledikten sonra kurdeşen ilacı önerebilir.