Serebral palsi (SP), genellikle erken fetal dönem ile beş yaş arasında meydana gelen klinik bir durumdur, bu süre zarfında oluşan beyin hasarı sonucu ortaya çıkar. Serebral palsinin etkileri, hasarın yerine ve derecesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Hareket bozuklukları ve kaslarda spastisite, serebral palsi belirtileri arasında yer alır. Oksijen yetersizliği, enfeksiyonlar ve beyin malformasyonu gibi nedenler, serebral palsinin ortaya çıkmasına sebep olabilecek faktörler arasında yer alır.

Yüz lekelerinden kurtulmak için bunlara dikkat! Yüz lekelerinden kurtulmak için bunlara dikkat!

Belirtiler, bazen fark edilmeyecek kadar hafif olabilir, ancak aynı zamanda bir veya daha fazla uzuvda ciddi hareket bozukluklarına ve eklemlerin sertleşmesine kadar uzanabilir. Serebral palsi tedavisinin kesin bir çözümü olmasa da, fizyoterapi, konuşma terapisi, ergoterapi ve bazen ilaç tedavisi ya da cerrahi müdahale gibi yöntemlerle hastaların maksimum potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olunabilir.

Selebral Palsi'ye Eşlik Eden Diğer Sorunlar Nelerdir?

  1. Beslenme Sorunları ve Büyüme Geriliği: SP'li bireylerde beslenme zorlukları ve büyüme geriliği görülebilir. Bu durum, kas kontrolündeki zorluklar, çiğneme ve yutma güçlükleri gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
  2. Mobilizasyon ve Bakım Sorunları: Hareket bozuklukları nedeniyle, SP'li bireylerde günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmekte zorlanabilirler. Bu durum, mobilizasyon ve bakım sorunlarını beraberinde getirebilir.
  3. Mental Gerilik ve Öğrenme Güçlüğü: SP, bazen bilişsel fonksiyonları etkileyebilir ve bu durum mental gerilik veya öğrenme güçlüklerine yol açabilir.
  4. Kontraktürler ve Ortopedik Deformiteler: Kas sertliği ve hareket kısıtlamaları, uzun süreli duruş pozisyonlarına bağlı olarak kaslarda kontraktürler ve ortopedik deformitelerin gelişmesine neden olabilir.
  5. Nöbet ve Epilepsi: SP'li bireylerde nöbetler ve epilepsi daha sık görülebilir. Beyin hasarı, bu tür nörolojik komplikasyonları tetikleyebilir.
  6. Görme, İşitme, Konuşma Sorunları: SP, göz ve işitme sinirlerini etkileyebilir, bu da görme ve işitme sorunlarına yol açabilir. Ayrıca, yüz kaslarının kontrolündeki zorluklar konuşma sorunlarına neden olabilir.
Bu eşlik eden sorunlar, bireyin yaşam kalitesini etkileyebilir ve bu nedenle multidisipliner bir sağlık ekibi, bireyin ihtiyaçlarına yönelik bireysel bir tedavi planı oluşturmak için işbirliği yapabilir.

Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir?

  • Birey, vücudun bir tarafını tercih edebilir, örneğin nesneleri hep aynı elle tutabilir.
  • SP, nöbet, zihinsel yetersizlik ve görme gibi nörolojik problemlere yol açabilir.
  • Koordinasyon sorunları ve motor beceri eksiklikleri nedeniyle sık düşme eğilimi gözlemlenebilir.
  • Titreme ve istemsiz hareketler sık görülen belirtiler arasındadır.
  • Kas koordinasyonu zayıflığı, ataksi olarak adlandırılır ve bu durumda istemli hareketlerde güçlükler yaşanabilir.
  • Kaslarda spastisite adı verilen sertlik ve abartılı refleksler gözlemlenebilir.
  • Konuşma gelişiminde belirgin gecikmeler ve konuşma zorlukları görülebilir.
  • Kas tonusunda aşırı sertlik (spastisite) veya gevşeklik gibi belirgin değişiklikler ortaya çıkabilir.
  • Yuvarlanma, tek başına oturma veya sürünme gibi temel motor becerilerin gelişiminde belirgin gecikmeler gözlemlenebilir.

Serebral Palsi Tedavi Edilebilir Mi?

Serebral palside gerçekleşen beyin hasarı geri döndürülemez; ancak, serebral palsili çocuklar modern tıbbın sunduğu destek tedavileriyle birçok beceriyi ilerletebilirler. Tedavi sürecinde, ailenin sağladığı destek ve yoğun ilgi önemli bir faktördür. Çocuk Nörolojisi, Fizik Tedavi, Ortopedi, Çocuk Ruh Sağlığı, Beslenme, Beyin Cerrahisi, Göz, Kulak-Burun-Boğaz Bölümleri gibi farklı disiplinler, tedavide kapsamlı bir yaklaşım sunar ve her bir bölümün katkısı, hastanın yaşamını kolaylaştırmaya yöneliktir.

Kas gevşetici ilaçlar, fizik tedavi, çeşitli ortezler, botulinum toksini (botoks) enjeksiyonları, cerrahi müdahaleler ve kas-hareket-konuşma eğitim programları gibi yöntemler, çocuğun durumuna özgü olarak seçilip uygulanır. Bu tedavi yöntemleri, serebral palsili çocukların yetenek ve becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir, hem çocukların hem de ailelerinin hayat kalitesini önemli ölçüde artırabilir. Sonuç olarak, serebral palsili çocuklar, topluma kazandırılarak üretken bireyler olarak hayatlarını sürdürebilirler.

Serebral Palsi Neden Olur?

Serebral palsi (SP), genellikle hamilelik sırasında, doğum sırasında veya doğum sonrasında oluşan beyin hasarı sonucu ortaya çıkar. SP'nin ana sebepleri şunlar olabilir:

  1. Prenatal (Hamilelik Öncesi) Sebepler:
    • Genetik Faktörler: Bazı genetik bozukluklar, SP'ye yol açabilir.
    • Anormal Beyin Gelişimi: Hamilelik sırasında oluşan anormal beyin gelişimi, SP riskini artırabilir.
    • Anne Sağlığı: Anne üzerindeki sağlık sorunları, özellikle enfeksiyonlar veya diğer sağlık komplikasyonları, SP riskini etkileyebilir.
  2. Perinatal (Doğum Sırası) Sebepler:
    • Oksijen Yetersizliği: Doğum sırasında yaşanan oksijen yetersizliği, beyin hasarına neden olabilir.
    • Doğum Sırasında Komplikasyonlar: Uzamış doğum süreci, zorlu doğum, düşük doğum ağırlığı gibi durumlar SP riskini artırabilir.
  3. Postnatal (Doğum Sonrası) Sebepler:
    • Beyin Enfeksiyonları: Doğum sonrası dönemde gelişen beyin enfeksiyonları SP'ye neden olabilir.
    • Baş Trauması: Bebeklik döneminde meydana gelen baş yaralanmaları veya travmalar, SP riskini artırabilir.
  4. Erken Çocukluk Dönemi Sebepler:
    • Beyin Enfeksiyonları: Erken çocukluk döneminde ortaya çıkan beyin enfeksiyonları SP'ye neden olabilir.
    • Baş Yaralanmaları: Bu dönemde yaşanan baş yaralanmaları veya travmalar, SP'yi tetikleyebilir.

Her durumda, SP'nin kesin nedeni belirlenemeyebilir, ve birçok durumda birden fazla faktör bir araya gelerek bu duruma yol açabilir. Risk faktörleri arasında prematürite, düşük doğum ağırlığı, anne ya da baba tarafından genetik predispozisyon ve anne üzerindeki enfeksiyonlar gibi etkenler de yer alabilir. Her durumda, SP'nin belirtileri ve etkileri bireyden bireye değişiklik gösterebilir.

Muhabir: Nurcan Günay