Bu etki, Yunan mitolojisinin ünlü hikayesi Pygmalion'dan veya psikolog Robert Rosenthal'dan ilham alır. Her ikisi de, beklentilerin bireyin performansını etkilediğini savunarak, olumlu beklentilerin başarıyı artırırken düşük beklentilerin olumsuz sonuçlara neden olduğunu iddia etmişlerdir.
Pygmalion Etkisinin Temelleri
Pygmalion etkisi, bireylerin performansının, çevresindekilerin beklentilerine bağlı olarak şekillendiği bir fenomen olarak tanımlanabilir. Rosenthal ve Jacobson'un araştırmalarına göre, yüksek beklentilere sahip olan bireyler, bu beklentileri içselleştirerek başarıya odaklanma eğilimindedirler. Aksine, düşük beklentilere maruz kalan bireyler, olumsuz etiketleri benimseyerek başarısızlık riskiyle karşı karşıyadır.Kendini Gerçekleştiren Kehanet
Pygmalion etkisi, kendini gerçekleştiren kehanetle sıkı bir bağa sahiptir. Yani, beklentilerin bireyin davranışlarını etkileyerek bu beklentilerin gerçekleşmesine neden olduğu bir döngü oluşturur. Olumlu beklentilere sahip olanlar, bu beklentileri doğrultusunda davranarak başarı elde ederken, olumsuz beklentilere maruz kalanlar, bu beklentilere uygun davranarak başarısızlık riskini artırırlar.
Sosyolojik Boyutu ve Eleştiriler
Pygmalion etkisi, sosyoloji alanında özellikle eğitim ve sosyal sınıfla ilgili olarak ele alınmaktadır. Ancak, bu konsept, zaman içinde eleştirilere maruz kalmıştır. Bazı eleştirmenlere göre, bireylerin performansını sadece beklentilere bağlamak, diğer faktörleri göz ardı etmek anlamına gelir ve bu nedenle etkinliği sınırlar.
Sonuç olarak, Pygmalion etkisi, beklentilerin bireylerin performansını etkileyebileceği güçlü bir psikolojik olgudur. Ancak, bu konseptin genişletilmiş anlayışı ve sosyolojik değerlendirmelerle birlikte ele alınması önemlidir.
