Kültürler arasında derin izler bırakan unsurlardan biri, besinler ve içeceklerdir.
Kımız Nedir?
Kımız, Orta Asya'nın en bilinen ve sevilen milli içeceğidir. Temel olarak kısrak sütünden elde edilen kımız, kısrak sütünün mayalanmasıyla üretilir. Eski Türk kültüründe kutsal bir içecek olarak kabul edilen kımızın, İskitler döneminde bile yapımıyla ilgili özel önlemler alındığı bilinmektedir.
Kımızın Yapımı: Zanaat ve Sabır
Kımız yapımı, biraz zahmetli bir süreçtir ancak bu süreç, tam anlamıyla bir kımızın tadını elde etmek için gereklidir. İlk adım, kesinlikle kısrak sütüdür. Kısrak sütü içerisine bir önceki kımız eklenerek mayalama işlemi başlar.
Bazı bölgelerde ise kımızın yapımında kullanılmak üzere bir miktar kımız mayası saklanır. Kısraklardan süt alımı başladığında, saklanan maya kımızla karıştırılır.
Kısrak sütü, inek sütünden farklı olarak daha yoğun bir şeker içeriğine sahiptir. Mayalanma süreci, kısrak sütü ılıkken başlar. Bazı bölgelerde kımız mayası amacıyla saklanan kımız kabının alt kısmında oluşan çökelek kıvamındaki pelte kullanılır.
Yapılan işlemlerden sonra, kımızın mayalanma süreci tamamlanır ve yaklaşık 24 saat sonra içilebilecek lezzete ulaşır.
Kımızın Sağlık Faydaları: Geleneksel Tedavi ve Besleyici Özellikler
Kısrak sütündeki yüksek laktoz oranı, kımızı diğer süt ürünlerinden ayıran temel özelliktir. Bu nedenle kımız, tatlı bir lezzete sahiptir. Kısrak sütünün içerdiği maddeler, sindirimi kolaylaştırıcı etkiler gösterir ve bu özellik, kımızın asırlardır tercih edilmesini sağlamıştır.
Kımızın sağlık faydaları şunlardır:
- Bağırsak Sağlığı: Kımız, bağırsaklardaki asidik dengeleri düzenler ve mikroorganizmaları destekleyerek bağırsak sağlığını iyileştirir.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirme: İçerdiği besin maddeleri sayesinde kımız, bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudu hastalıklara karşı korur.
- Solunum Yolu Rahatsızlıkları: Kımız, solunum yolu problemlerinde rahatlama sağlar ve daha kolay nefes almanıza yardımcı olur.
- Protein ve Besin Değerleri: Yüksek protein içeriği, kımızı güçlü bir besin kaynağı yapar ve sindirimi kolaylaştırır.
- Hepatit Tedavisi: İbn-i Sina'nın da belirttiği gibi, kımızın hepatit hastalıklarında kullanıldığı bilinir.
- Kalp ve Damar Sağlığı: Kımız, damar sertliği sorunlarına karşı koruyucu bir etki gösterir ve kalp sağlığını destekler.
Orta Asya'nın bin yıllık içeceği kımız, sadece bir içecek değil, aynı zamanda bir kültür mirasıdır. Zengin besin değerleri, sağlık faydaları ve kültürel önemiyle kımız, Orta Asya'nın sofralarında ve geleneklerinde hala yaşayan bir lezzet olarak varlığını sürdürmektedir.
