Kütahya'nın tarihi zenginlikleri arasında yer alan Çavdarhisar ilçesinde, Avrupalı gezginler tarafından keşfedilen Aizanoi Antik Kenti, bölgenin binlerce yıllık geçmişinden izler taşıyan önemli bir arkeolojik alan olarak öne çıkıyor.
Özellikle Roma döneminden kalma muazzam yapılarıyla dikkat çeken Aizanoi, sadece tarihiyle değil, aynı zamanda dünyanın ilk borsası olma özelliğiyle de büyük öneme sahiptir.Aizanoi Dünyanın İlk Borsası
MS II. yüzyılın sonlarına tarihlenen Aizanoi Antik Kenti, günümüzden yaklaşık 2 bin yıl önce inşa edilen Aizanoi Binası içinde barındırdığı borsa özelliğiyle tarih sahnesine çıkıyor.
Bu binada, sadece ticaret değil, aynı zamanda Roma İmparatoru Dioeletianus'un enflasyonla mücadele çabaları da tarihe işlenmiştir. MS 301 yılında, enflasyonla mücadele amacıyla hazırlanan mal satış bedelleri taş bloklar üzerine yazılarak duyurulmuş ve burası günümüzde dünyanın ilk borsa binalarından biri olarak kabul edilmiştir.
Roma İmparatorluğu'nun Ticaret Pazarı
Aizanoi'nin borsa binası, bir gıda pazarı olan Macellum olarak kullanılmıştır. MS 250 yılında kurulan bu ticaret pazarı, kuruluşunun ardından 50 yıl içinde hem borsa işlemlerine hem de enflasyonla mücadele için fiyat tespitlerine ev sahipliği yapmıştır. Bu dönemde işlem gören malların fiyatları sabitleştirilerek, ülke genelinde enflasyona karşı etkili bir önlem alınmıştır.
Kanunun Adı "Maksimum Fiyat Listesi"
Aizanoi'deki borsa binasının duvarları üzerinde, Roma İmparatoru Diocletianus'un M.S. 290'lı yıllarda çıkardığı bir kanunun Latince metni yazılıdır. "Maksimum Fiyat Listesi" adını taşıyan bu kanun, Roma topraklarındaki mal ve hizmetlerin satış fiyatlarını sabitlemeyi amaçlamıştır. Enflasyona karşı bir önlem olarak düşünülen bu kanun, her türlü mal ve hizmetin sabit fiyatlarla satılmasını sağlamayı hedeflemiştir. Ancak tüccarlar, bu düzenlemeye karşı çıkarak stokçuluk yapmış ve piyasaların çökmesine neden olmuşlardır.
Aizanoi, Enflasyonla Mücadelenin Başyapıtı
1971 yılında yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkan Aizanoi borsa binası, Latince ve Grekçe olarak yazılmış çeşitli mal ve hizmet fiyatlarını içeren duvar yazılarıyla dikkat çeker. İmparator Diocletianus'un enflasyonla mücadele çabalarının bir yansıması olarak bu yazılar, o dönemin ticaret anlayışını ve devlet müdahalesini gözler önüne serer. Aynı zamanda, dünyanın ilk borsası olarak Aizanoi, ticaretin tarihinde önemli bir kilometre taşını temsil eder.
Kütahya Çavdarhisar'daki Aizanoi Antik Kenti ve bu antik kent içinde yer alan dünyanın ilk borsası, tarih ve ticaret tutkunları için benzersiz bir keşif alanı olmaya devam etmektedir. Roma İmparatorluğu'nun ticaret pazarını yansıtan bu bina, Diocletianus'un mücadele kanununun izlerini taşıyarak geçmişin ticaret atmosferine ışık tutmaktadır.
