Splenomegali, yani dalak büyümesi, sol göğüs kafesinin hemen altında bulunan dalağın normal boyut ve ağırlığının üzerine çıkması durumunu ifade eder.
Dalağın kırmızı kan hücrelerini filtrelemesi, beyaz kan hücresi üretimine destek olması ve bağışıklık sisteminin güçlenmesi gibi önemli fonksiyonları bulunmaktadır. Bu nedenle rutin kontrollerde veya belirtiler ortaya çıkmadan önce dalağın büyüdüğü tespit edilebilir.
Tedavi edilmediğinde, dalak büyümesi kan akışını azaltabilir ve organa zarar verebilir.
Kütahya Haber’in en güncel sağlık haberlerini almak için buraya tıklayabilirsiniz.Dalak Büyümesi (Splenomegali) Nedir?
Tıbbi terimle splenomegali olarak adlandırılan dalak büyümesi, enfeksiyonlar, karaciğer sorunları ve kan kanserleri gibi faktörlere bağlı olarak normal boyutu olan 12-20 cm üzerine çıkması durumunu ifade eder. Dalak büyüklüğü, yaş ve cinsiyete bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Genelde 20 cm’i aşan ve 1000 gramı bulan dalaklar ciddi bir dalak büyümesi olarak kabul edilir.
Dalak Büyümesinin Nedenleri
Enfeksiyon Hastalıkları
Mononükleoz (Öpücük hastalığı), HIV, tüberküloz, endokardit, sıtma ve toksoplazmoz gibi viral veya bakteriyel enfeksiyonlar dalak büyümesine neden olabilir.
Karaciğer Hastalıkları
Siroz ve kronik hepatit, karaciğer ve dalaktan geçen kan basıncına baskı yaparak splenomegaliye sebep olabilir.
Otoimmün Hastalıklar
Lupus, sarkoidoz ve romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar da dalak büyümesine zemin hazırlayabilir.
Hemolitik Anemi ve Nötropeni
Anemi ve nötropeni gibi hastalıklar, kırmızı kan hücrelerinin erken bozulmasına neden olarak dalak büyümesine yol açabilir.
Kalıtsal Metabolizma Hastalıkları
Niemann-Pick, Gaucher ve Orak Hücre hastalıkları gibi genetik hastalıklar da dalak büyümesine katkıda bulunabilir.
Kanser
Lösemi ve lenfoma gibi kan kanserleri, dalağa sızarak splenomegaliye yol açabilir.
Dalak Büyümesi Belirtileri
Dalak büyümesinin yaygın belirtileri arasında sol üst karın ağrısı, karın şişkinliği, halsizlik, iştah kaybı, kilo kaybı ve sol omuzdan sırta yayılan ağrı bulunur.
Dalak Büyümesi Teşhisi ve Tedavisi
Teşhis Yöntemleri
- Tam Kan Sayımı: Kırmızı ve beyaz kan hücreleri ile trombosit sayısının belirlenmesi.
- Ultrason veya BT Taraması: Dalağın boyutunu ölçmek için görüntüleme yöntemleri.
- MRG: Dalağın kan akışını takip etmek için manyetik rezonans görüntüleme.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi, dalak büyümesinin altında yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterir:
- Enfeksiyon Kaynaklı Büyüme: Antibiyotik tedavisi.
- Siroz veya Kanser: Dalak çıkarma (splenektomi) veya radyoterapi.
- Hemolitik Anemi ve Nötropeni: Temel hastalığın tedavisi.
- Kalıtsal Hastalıklar: Genetik tedaviler.
- Metastatik Kanser: Kanser tedavileri.
Dalak Aldırmanın Yan Etkileri
Splenektomi sonrasında kişinin bağışıklık gücü azalır. Bu durumda doktor, kişiye bağışıklık güçlendirici aşılar ve ilaç takviyeleri önerebilir.
Unutulmamalıdır ki, dalak büyümesinin belirtileri fark edildiğinde bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
