Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), bronşların daralmasıyla hava akışını engelleyen ve nefes almayı zorlaştıran kronik bir akciğer hastalığıdır. Hava keseciklerinin elastikiyetini kaybetmesiyle gelişen bu durum, öksürük, balgam üretimi ve nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösterir.
KOAH; amfizem ve kronik bronşit olmak üzere iki alt hastalık grubunu kapsar.
Uzmanlara göre, sigara kullanımı en önemli neden olmakla birlikte, genetik yatkınlık ve çocuklukta geçirilen solunum yolu enfeksiyonları da riski artırmaktadır.
TÜM VÜCUT SİSTEMİNİ OLUMSUZ ETKİLEYEBİLİYOR
KOAH yalnızca akciğerleri değil, tüm vücut sistemini etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Hastalık, diyabet, kemik erimesi, kalp damar tıkanıklıkları ve kaslarda inflamasyon gibi rahatsızlıkların gelişmesine yol açabilir. 40 yaş üzerindeki her beş kişiden birinde KOAH görüldüğü tahmin edilirken, tanı oranlarının oldukça düşük olduğu belirtilmektedir.
Uzmanlar, erken teşhisin yaşam kalitesini artırmada kritik öneme sahip olduğunu vurguluyor.
KOAH’A YOL AÇAN BAŞLICA RİSK FAKTÖRLERİ
Sigara kullanımı KOAH’ın en önemli nedenlerinden biridir. Sigara içenlerin yaklaşık dörtte birinde bu hastalık gelişmektedir. Ancak, hiç sigara içmemiş kişilerde de KOAH görülebilir. Uzmanlar, risk faktörlerini şu şekilde sıralıyor:
- Uzun süreli hava kirliliğine maruz kalma,
- Tozlu veya kimyasal ortamlarda çalışma,
- Alfa-1 antitripsin eksikliği gibi genetik faktörler,
- Çocuklukta geçirilen solunum yolu enfeksiyonları,
- Doğuştan zayıf akciğer yapısı.
Bu faktörlere ek olarak, yaşam alanlarındaki iç ortam havasının kalitesizliği ve sağlık hizmetlerine erişim eksikliği de KOAH gelişimini tetikleyebiliyor.
BELİRTİLER SİNSİ İLERLİYOR, ERKEN TEŞHİS ŞART
KOAH genellikle yavaş ilerlediği için erken dönemde fark edilmesi zordur. İlk belirtiler çoğunlukla hafif seyreder ve günlük yaşamı çok etkilemez. Ancak uzmanlar, sabah öksürüğü, nefes darlığı, hırıltılı solunum, sık solunum yolu enfeksiyonları, göğüste sıkışma hissi ve halsizlik gibi semptomların dikkate alınması gerektiğini belirtiyor.
Hastalığın ilerleyen evrelerinde nefes darlığı şiddetlenir, dudaklarda morarma, kilo kaybı, uyku bozuklukları ve depresyon gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu nedenle erken tanı, hastalığın kontrol altına alınabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
SİGARAYI BIRAKMAK TEDAVİNİN İLK ADIMI
KOAH tanısı alan hastalarda tedavinin en temel adımı sigaranın tamamen bırakılmasıdır. Sigara kullanımının sonlandırılması, hastalığın ilerleme hızını önemli ölçüde azaltır. Ayrıca, hava kalitesinin düşük olduğu ortamlardan uzak durulması, düzenli ilaç tedavisinin aksatılmaması ve gerektiğinde oksijen tedavisi uygulanması önerilmektedir.
Solunum rehabilitasyonu, fizik tedavi, grip ve zatürre aşıları da tedavi sürecinin önemli bileşenleri arasındadır. İleri evre hastalarda solunum destek cihazları ve cerrahi yöntemler kullanılabilmektedir.
DÜZENLİ SOLUNUM EGZERSİZLERİYLE AKCİĞERLERİ GÜÇLENDİRİN
Uzmanlar, KOAH hastalarının solunum kaslarını güçlendirmek için düzenli egzersiz yapmaları gerektiğini belirtiyor.
Dudak ucu solunumu, diyafram nefesi ve kontrollü öksürük gibi teknikler, akciğerlerin daha verimli çalışmasını sağlıyor. Bu egzersizler, hem nefes almayı kolaylaştırıyor hem de panik hissini azaltarak yaşam kalitesini artırıyor.
KOAH, sessiz ilerleyen ancak erken fark edildiğinde kontrol altına alınabilen bir hastalık olarak görülüyor. Uzmanlar, özellikle sigara kullanan bireylerin solunum belirtilerini ciddiye almalarını ve düzenli sağlık kontrollerini aksatmamalarını öneriyor.
