Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter, olağanüstü atmosferik olaylarıyla bilim dünyasını şaşırtmaya devam ediyor. Kaliforniya Üniversitesi(UC Berkeley)’nden araştırmacılar, Jüpiter’de amonyak ve sudan oluşan, “mantar topu” şeklinde yoğun dolu fırtınaları yaşandığını ortaya koydu. Bu gelişme, Jüpiter atmosferindeki amonyak eksikliğine dair önemli bir açıklama getiriyor.
Bu sıra dışı hava olaylarının, Satürn, Uranüs ve Neptün gibi diğer gaz devi gezegenlerde de gözlemlenebileceği düşünülüyor.
JUNO VERİLERİ VE 3 BOYUTLU GÖRSELLER TEORİYİ DOĞRULADI
NASA’nın Juno misyonu ile Dünya’dan yapılan radyo teleskop gözlemleri, Jüpiter’in üst atmosferinde amonyak gazının eşit dağılmadığını ortaya koymuştu. Bu bulgu üzerine 2020 yılında ortaya atılan “mantar topu fırtınaları” teorisi, ilk başta bazı bilim insanları tarafından kuşkuyla karşılandı.
Ancak UC Berkeley öğrencisi Chris Moeckel ve danışmanı Imke de Pater tarafından yapılan üç yıllık araştırmaların sonunda oluşturulan 3 boyutlu atmosfer modellemesi, bu fırtınaların gerçekten var olduğunu doğruladı.
FIRTINALAR AMONYAK DAĞILIMINI DEĞİŞTİRİYOR
Araştırma, Jüpiter’in görünür bulut katmanının altındaki troposferin derinliklerinde oluşan bazı fırtınaların, güçlü yukarı yönlü hava akımları yarattığını ortaya koydu. Bu akımlar, küçük buz parçacıklarını bulutların çok üstüne kadar taşıyabiliyor.
Yüksek irtifalarda, amonyak buharı ile etkileşime giren bu buz parçacıkları, antifriz etkisiyle eriyerek sulu yapılar oluşturuyor. Bu sürecin sonunda, amonyak ve su içeren büyük “mantar topları” meydana geliyor. Bu kütleler tekrar gezegenin derinliklerine düştüğünde, içerdiği amonyağı da aşağı taşıyor.
Bu döngü sayesinde, üst atmosferde amonyağın neden az bulunduğu bilimsel olarak açıklanabiliyor.
YENİ GÖZLEMLER GAZ DEVLERİNİN İKLİM MODELLERİNİ DEĞİŞTİREBİLİR
Bu keşif yalnızca Jüpiter değil, diğer gaz devleri için de önemli bir referans oluşturuyor. Özellikle gezegen atmosferi modellemeleri ve gaz devlerinin iç yapısı hakkında daha fazla bilgi elde edilmesini sağlıyor.
Bilim insanları, bu tür fırtınaların iklim düzeni, enerji dağılımı ve bulut oluşum süreçlerine dair yeni sorulara ışık tutabileceğini vurguluyor.
