Birçok kişi için dış görünüş, önemli bir konu olabilir. Ancak, bu endişe normal bir düzeyi aştığında, bireyin hayatına olumsuz etki eden bir durum ortaya çıkabilir. Beden algısı bozukluğu, tıbbi olarak dismorfofobi olarak adlandırılır ve kişinin kendi bedeninde var olmayan ya da abartılı olarak algıladığı kusurlara aşırı derecede takıntılı olma durumunu ifade eder. Bu durum, günlük yaşamı, sosyal ilişkileri ve özgüveni olumsuz yönde etkileyebilir.
Yunanca Kökenli Bir Terim: Dismorfofobi
Yunanca “çirkinlik” anlamına gelen dismorfia kelimesinden türetilen dismorfofobi, ilk kez 1980 yılında tanımlanmıştır. Bu durum, genellikle Obsesif Kompulsif Bozukluğu ile ilişkilendirilmiştir. Dismorfofobi, bireyin vücutlarındaki küçük detayları aşırı bir şekilde abartarak, bunları hayati bir sorun gibi algılamasıyla karakterizedir.
Beden Algısı Bozukluğu Neden Olur?
Beden algısı bozukluğu, genetik, biyolojik, çocukluk travmaları, psikolojik faktörler, ergenlik dönemi ve düşük özgüven gibi çeşitli etmenlerden kaynaklanabilir.
Genetik ve Biyolojik Faktörler
Birinci dereceden akrabalarda bu bozukluğun görülmesi, bireyde ortaya çıkma olasılığını artırabilir. Serotonin hormonunun etkisi de bu bozukluğun ortaya çıkışında etkili olabilir.
Çocukluk Travmaları ve Psikolojik Faktörler
Dış görünüşü konusunda sürekli eleştiren ebeveynlerle büyüyen ya da çocukluk döneminde dışlanan bireylerde, beden algısı bozukluğu daha sık görülebilir. Aynı zamanda, zaten var olan psikolojik rahatsızlıklar da bu bozukluğun tetikleyicisi olabilir.
Ergenlik Dönemi ve Düşük Özgüven
Ergenlik dönemi, vücutta meydana gelen değişikliklerle birlikte gelir. Bu süreç, özellikle mükemmeliyetçi bireyler için zorlayıcı olabilir. Özgüvenin azalması, beden algısı bozukluğunun gelişimine katkıda bulunabilir.
Sosyal Çevre
Sosyal medyanın etkisi, dayatılan güzellik standartları, ergenleri ve gençleri olumsuz etkileyebilir. Toplumun dayattığı ideal vücut ve yüz algısına uymaya çalışan bireylerde beden algısı bozukluğu ortaya çıkabilir.
Beden Algısı Bozukluğu Belirtileri
Beden algısı bozukluğu belirtileri, ayna karşısında uzun süre geçirme, hafif kusurları büyük algılama, makyajla kusurları gizleme çabası gibi davranışları içerir. Bu belirtiler, kişinin dış görünüşüyle ilgili aşırı takıntılı hale gelmesiyle ortaya çıkar.
Beden Algısı Bozukluğu Tanısı ve Tedavisi
Beden algısı bozukluğu tanısı, uzman bir klinik psikolog veya psikiyatrist tarafından konulmalıdır. Tedavi süreci genellikle bilişsel davranışçı terapi ve bazen ilaç tedavisi içerir. Erken tanı ve profesyonel yardım, kişinin iyileşme sürecinde önemli bir adımdır.