Panik Atak Nedir? Belirti ve Tedavi Yöntemleri

Panik bozukluk kaygının akut bir formunu temsil eder. Beklenmeyen, şiddetli korku veya rahatsızlıkların ani veya tekrarlayıcı bir şekilde yaşanması durumudur.

Panik bozukluk bireyin varoluşsal gerçekleri ile yüzleşirken bireyin yaşamındaki zorlantıların bir yansıması olarak ele alınabilir. Yani başka bir değişle bireyin yaşamındaki zorlantıları ,kaçındıkları durumlar, gerilimler, beklentiler ve belirsizlik karşısında derin bir varoluşsal kaygı yaşamasının bir sonucu olarak da görülebilir.

Bazen ise bireyin , kendini idealize ettiği yani olmadığı bir birey veya olmaya zorladığı bir yaşamın içinde yer almaya çalışırken kendine verdiği o rol ile panik bozukluğun kapısını çalar.

Hiç beklemediği yerde ve anda belki en rahat hissettiğini ifade ettiği anda tüm o yorgunluk kişinin kendisini en rahat bıraktığı anda çıkar ve kendini gösterir.

Beden bağırır , zihin karışır ve nefes dengesini kaybeder. İdealize dediğimiz benlik ise kusursuz olma isteği getiriyor. Bu kusursuz olma isteği bireyin yaşamında aslında kendisine yaptığı mükemmel olma baskısıyla , dışardan her şey yolunda içerden boş durunca anlamsız harekette stres halinde bir his yaratır.

Geriye kalan yorgun, hep bişeyleri tamamlamak zorunda hisseden , elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan bireyin görmezden geldiği ihtiyaçları, kendine dair ertelemeleri , ya da tıkanırcasına yaşayarak hissettiği o kusursuz ve başkaları tarafından onaylanmanın doyumunu yaşayan bireyin kendisi için anlamsızlaştığı boşluğun kaygısıdır.

Bir diğer taraftan yaşamın gerçek yüzü ile yüzleşmek zorunda kaldığında insan , tüm kusursuz olma çabasıyla yoğun bir kaygı yaşar .

Bu durum panik bozukluğa sebep olurken, yarattığı kaçma hissi ise panik atakların ortaya çıkma sebebini oluşturur. Panik bozukluk ile mücadele eden bireyler , yaşamın kaçınılmaz belirsizleri ve çelişkileriyle yüzleşmek zorunda kaldıklarında panik atakları yaşayabilirler.

Bu ataklar, kontrol edilemeyen bir dünyada , kusursuzluk için çabalayan bireyin ‘herşeyi kontrol etme’ isteğinden duyduğu kaygının yansımasıdır. Mükemmeliyetçi kişi doğası gereği yüksek stres, kontrol etme ve onaylama ihtiyacı ile panik bozukluğa yatkın bir zemin taşırlar ve zorlantılar karşısında derin kaçınma hissi ile ataklara daha çok maruz kalırlar.

Ayrıca, duygusal ,psikolojik veya fiziksel istismar ve travmalara maruz kalan bireylerde yatkınlık sıklıkla görülmektedir.

Buralarda travmatize durumların ele alınarak çalışılması iyileştirici faktör oluştururken; mükemmeliyetçi bireyin ise kusursuz bir yaşamdan çok anlamlı bir yaşama kucak açarak ihtiyaçlarına etkin bir temas ile gidermeye yönlenmesi iyileştirici olacaktır.

Panik Atak Neden Olur?

Atak öncesinde bireyde artmış kaygı, yoğun stres veya belirli bir geçmişten gelen olayların belirli bir kaçınma hissi yaratacak tetikleyici olması ataklara sebep olabilmektedir. Atak geçmişi olan bireyler atağın belirtilerini hissederken , bazıları için bu ataklar tamamen beklenmedik bir şekilde ve anda ortaya çıkabilir. Bu durum ise, bazen sıkışıklık hissi, nefes daralması , kalp çarpıntısı ve korku ile gelen öz denetim kaybı yaşanabilir.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Panik atağın en büyük özelliği, ne zaman başlayıp ne zaman sonlanacağının kestirilememesidir. Aniden başlayan korku ve panik hâli, çoğunlukla ilk 10 dakika içinde en üst seviyeye çıkar ve ortalama 15 dakika içinde son bulur. Erkeklere oranla kadınlarda daha fazla görülen panik atağın sık görülen belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Göğüste baskı hissi,
Nabzın hızlanması,
Kalp çarpıntısı,
Nefes darlığı,
Boğulma hissi,
Ağız kuruluğu,
Terleme,
Titreme,
Sıcak basması,
Uzuvlarda uyuşukluk hissi,
Karıncalanma,
Mide bulantısı,
Kusma,
Baş dönmesi,
Baş ağrısı,
Bayılma hissi,
Kontrolü kaybetme hissi,
Kalp krizi geçiriyor hissi,
Aklı yitirme ya da delirme hissi,
Ölüm korkusu.

Panik Atak Tanısı

Panik atak tanısı ancak konusunda uzman bir psikolog tarafından konulabilir. Öncelikle hastanın tıbbi geçmişi alınır ve gerekli fiziki muayeneler yapılır. Panik atağın teşhis edecek direk bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Fakat hekimler, atakların altta yatan başka bir hastalıktan mı, yoksa panik ataktan mı kaynaklandığını öğrenmek için bazı testler isteyebilir.

Özellikle atakların sıklığı, nefes darlığı yaşayıp yaşamadığınız, baş dönmesi, uyuşma veya terleme gibi belirtiler teşhis açısından oldukça önemlidir.

Panik atak tanısının netleşmesi ve diğer hastalıkları elemek için öncelikle kalp (EKG) si istenebilir. Çarpıntıların farklı bir kalp hastalığı sonucu meydana gelip gelmediği araştırılır. Sonrasında tiroid hormonlarının seviyesini ölçmek ve hormonal dengesizlik olup olmadığını için hekim tarafından bazı kan testleri istenebilir.

Çocuklarda Panik Atak

Çocuklarda panik ataklar yetişkinlerde olduğu gibi görülebilir, ancak semptomlar ve tepkiler çocuklarda farklılık gösterebilir. Panik atakların çocuklarda tanınması ve yönetilmesi önemlidir

Semptomlar: Çocuklarda panik atak semptomları yetişkinlerinkilere benzer olabilir. Bunlar arasında nefes darlığı, kalp çarpıntısı, terleme, titreme, mide bulantısı, baş dönmesi ve duygusal belirtiler (korku, endişe, ölüm korkusu) yer alabilir. Ancak çocuklar bu semptomları ifade etmekte yetişkinlerden daha zorlanabilirler.

Nedenler: Çocuklarda panik atakın nedenleri karmaşık olabilir. Genetik faktörler, çocuğun stres, travma veya endişe yaşadığı durumlar, aile geçmişi ve diğer psikolojik faktörler rol oynayabilir.

Tıbbi Muayene: Eğer çocuğunuzun panik atak semptomları varsa, bir doktora başvurmalısınız. Öncelikle tıbbi sorunlar veya başka bir sağlık sorunu olup olmadığını değerlendirmek için bir tıbbi muayene yapılması önemlidir.

Profesyonel Yardım: Panik ataklar sık veya şiddetli hale geldiyse, bir çocuk psikiyatristi veya psikologdan profesyonel yardım almak önemlidir. Terapi veya ilaç tedavisi çocuğun ataklarını yönetmeye yardımcı olabilir.

Aile Desteği: Aileler, çocuklarına duygusal destek sağlamalı ve onların duygusal ihtiyaçlarını anlamaya çalışmalıdır. Çocuğunuzla açık iletişim kurun ve endişelerini dinleyin.

Stres Yönetimi: Çocuğunuzun stresi yönetmesine yardımcı olun. Özellikle okul, arkadaş ilişkileri veya ailedeki değişiklikler gibi yaşam olaylarına nasıl başa çıkacaklarını öğrenmelerine destek olun.

Panik Atakları İfade Etme: Çocuğunuza panik ataklarını nasıl ifade edeceklerini öğretin. Kendi duygusal deneyimlerini paylaşmalarını ve yardım istemelerini teşvik edin.

Beslenme ve Fiziksel Sağlık: Sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve yeterli uyku çocuğun genel sağlığına katkıda bulunabilir ve stresle başa çıkmalarına yardımcı olabilir.

Panik ataklar çocuklar için korkutucu deneyimler olabilir, bu nedenle destek ve anlayış önemlidir. Profesyonel yardım almak ve çocuğunuzun ihtiyaçlarına uygun bir tedavi planı oluşturmak, panik atakların yönetilmesine yardımcı olabilir.

Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?

Panik atak tedavisinde bazı medikal ilaçlar ve psikoterapi tekniği kullanılır. SSRI, SNRI, benzodiazepin türü ilaçlar, rahatsızlığın tedavisinde kişiye özel olarak reçete edilebilir. İlaç kullanımını takiben kişi kendisini iyi hissetse de ilaç kullanımına devam edilmelidir. İlaçların dozunun düşürülmesi ya da kullanımının tamamen bırakılması hekim kontrolünde yapılmalıdır. Panik atak tedavisinde bazı vakalarda ilaçla birlikte, bazılarında ise tek başına psikoterapi uygulanabilir.

Bilişsel davranışçı terapi yöntemi sırasında kişiyle, panik atak sırasında neler yapılabileceği, bu durumla nasıl başa çıkılabileceği ve panik atakların nasıl önlenebileceği gibi konular konuşulur. Panik atak tedavisinde oldukça etkili bir yöntem olan bilişsel davranışçı terapi sayesinde kişi, panik ataklardan tamamen kurtulabilir.

Panik Atak Sırasında Ne Yapmalı?

Derin Nefes Alın: Derin ve yavaş nefes alarak sakinleşmeye çalışın. Burununuzdan derin bir nefes alın, ardından ağzınızdan yavaşça verin. Bu, vücudu rahatlatmaya yardımcı olabilir.
Ortamınızı Değiştirin: Saldırının başladığı ortamı terk edin veya daha sakin bir yere gidin. Kalabalık ve stresli ortamlardan uzaklaşmak panik atak sırasında rahatlamanıza yardımcı olabilir.
Bir Arkadaşınıza veya Aile Üyesine Ulaşın: Yanınızda birisi varsa veya telefonunuz varsa, destek almak için bir arkadaşınıza veya aile üyenize ulaşın. Konuşmak ve destek almak sizi rahatlatabilir.
Olumlu Kendine Telkinlerde Bulunun: Kendinize olumlu ve sakinleştirici telkinlerde bulunun. “Bu geçici,” “Nefes almaya devam ediyorum,” gibi cümleler kullanabilirsiniz.
Meditasyon veya Gevşeme Teknikleri Uygulayın: Panik atak sırasında sakinleşmek için meditasyon veya gevşeme tekniklerini deneyin. Bu teknikler, sakinliği geri kazanmanıza yardımcı olabilir.
Soğuk Su İçin veya Yüzünüzü Yıkayın: Soğuk su içmek veya yüzünüzü yıkamak vücudu canlandırabilir ve sakinleşmenize yardımcı olabilir.
İlaç Kullanıyorsanız, Doktorunuzun Talimatlarını İzleyin: Eğer panik atakları kontrol altında tutmak için ilaç kullanıyorsanız, doktorunuzun önerdiği şekilde ilacınızı alın.
Profesyonel Yardım Alın: Eğer panik ataklar sık ve kontrol edilemez hale geliyorsa, bir uzmandan (psikolog veya psikiyatrist) yardım almayı düşünün. Terapi veya ilaç tedavisi, panik atakların yönetimine yardımcı olabilir.

Panik ataklar her insan için farklı deneyimler olabilir, bu nedenle hangi yöntemin size en iyi yardımcı olduğunu denemelerle bulabilirsiniz. Eğer panik ataklarınız devam ederse veya daha da kötüleşirse, mutlaka bir sağlık profesyoneli ile görüşmelisiniz.