James Webb Uzay Teleskobu (JWST), NASA önderliğinde Avrupa ve Kanada Uzay Ajansları’nın desteğiyle geliştirildi. Hubble’ın halefi olarak tanıtılan teleskop, daha güçlü kızılötesi gözlem yeteneği sayesinde evrenin en uzak ve eski gök cisimlerini gözlemlemek üzere tasarlandı. Fırlatılması 14 yıl ertelenen teleskop, nihayet 25 Aralık 2021'de uzaya gönderildi.
JWST projesinin temelleri 1980’lerde, Hubble henüz fırlatılmadan atıldı. 1990’ların başında önerilen teleskop çapı ve bütçe zamanla küçülürken, planlar da sık sık revize edildi. 2002’de teleskopa, NASA’nın ikinci yöneticisi James E. Webb’in adı verildi.
Ancak proje ilerledikçe maliyetler öngörülenin çok üzerine çıktı. Başlangıçta 1 milyar dolarlık bütçe planlanırken, bu rakam zamanla 10 milyar dolara yükseldi. Parça testlerinde yaşanan teknik sorunlar ve pandemi süreci de fırlatmayı defalarca erteledi.
Teleskop nihayet Ariane 5 roketiyle fırlatıldı ve L2 yörüngesine yerleşti. JWST, bu konumda hem Dünya’dan hem de Güneş’ten uzak bir noktada sabitlenerek, kızılötesi gözlemler için uygun bir sıcaklıkta çalışıyor. Gözlem sistemleri arasında NIRCam, MIRI ve NIRSpec gibi ileri teknolojili aletler bulunuyor. Bu sistemler, çok sönük sinyalleri dahi algılayabilecek hassasiyete sahip.
Teleskobun görevleri arasında ilk galaksilerin oluşumunu incelemek, ötegezegenlerin atmosferlerini analiz etmek, karanlık maddeye dair veriler toplamak ve yıldız sistemlerinin doğum bölgelerini gözlemlemek yer alıyor. Kızılötesi gözlem teknolojisi sayesinde toz bulutlarının içini görebilen JWST, Hubble’ın ulaşamadığı verileri sağlama kapasitesine sahip.
Evrenin ilk 100 milyon yılına ait ışımaları gözlemleyebilen teleskop, zaman içinde galaksilerin nasıl evrimleştiğine dair önemli veriler sunacak. Ayrıca, ötegezegenlerin atmosferinde yaşam izleri taşıyan molekülleri tespit ederek, yaşanabilir koşullara sahip gezegenlerin keşfine katkı sağlaması bekleniyor.
