ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) ile Uzay Hava Tahmin Merkezi (SWPC), 30 Mayıs 2024 tarihinde Güneş'te meydana gelen güçlü patlamanın ardından 1 Haziran itibarıyla Dünya’da “şiddetli (G4)” seviyede bir jeomanyetik fırtına gözlemlendiğini duyurdu. Bu düzeydeki bir fırtına, Dünya’nın manyetik alanı üzerinde önemli etkilere neden olabiliyor.
SWPC’nin yaptığı açıklamada, jeomanyetik fırtınanın özellikle elektrik şebekelerinde kontrol zorluklarına yol açabileceği belirtildi. Yüksek voltajlı hatlarda meydana gelebilecek ani değişimlerin geçici kesintilere sebep olabileceği ifade edilirken, uydu haberleşme sistemleri, GPS sinyalleri ve havacılık faaliyetlerinin de bu durumdan etkilenebileceği vurgulandı.
KUZEY IŞIKLARI GÖRÜLEBİLİR
Yetkililer, fırtınanın etkisinin 1 ve 2 Haziran boyunca G4 seviyesinde süreceğini, ardından 3 Haziran itibarıyla etkisinin “hafif-orta” (G1-G2) seviyelerine düşmesinin beklendiğini belirtti. Jeomanyetik fırtınaların atmosferle etkileşimi sonucu ortaya çıkan görsel şölen olan “Kuzey Işıkları”nın ise yüksek enlemlerde daha sık görülebileceği kaydedildi.
Özellikle Kanada, Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerika’nın kuzey bölgelerinde yaşayanlar, bu doğal ışık gösterisini çıplak gözle izleme fırsatı bulabilir. Ancak yetkililer, fırtına etkisiyle teknolojik altyapıda oluşabilecek aksaklıklar konusunda dikkatli olunması gerektiği konusunda da vatandaşları uyardı.
G4 SEVİYESİNDE FIRTINA NE ANLAMA GELİYOR?
Jeomanyetik fırtınalar, NOAA’nın sınıflandırmasına göre G1’den G5’e kadar derecelendirilir. G4 seviyesi, “şiddetli” sınıfında yer alır ve elektrik altyapısı, radyo sinyalleri, uydular ve yön bulma sistemlerinde hissedilir sorunlara yol açabilir. Bu tür fırtınalar, sadece teknolojik sistemleri değil, aynı zamanda uçuş güzergâhlarını ve askeri haberleşmeleri de etkileyebilir.
Uzmanlar, özellikle enerji dağıtım şirketleri ve havacılık firmalarının bu süreçte daha dikkatli hareket etmesi gerektiğini ifade ederken, vatandaşların olası kısa süreli iletişim kesintileri ve GPS sapmalarıyla karşılaşabileceğini bildiriyor.
