Enflasyon Nereye, FED Kararı ve Şampiyon İhracat

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan Nisan ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerine göre yıllık enflasyon % 69,97 düzeyine yükselirken yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık % 121,82 oran ile Mart 1995’ten bu yana görülen en yüksek seviyesine ulaştığı kamuoyuyla paylaşıldı.  2022 de dört aylık TÜFE %31,71. Veriler hem TÜFE hem de ÜFE’de yükseliş ivmesinin sürdüğünü göstermektedir.  Maalesef enflasyon temel sorun haline geldi. Tüketici enflasyonunu en fazla besleyen harcama kalemleri beslenme, barınma ve ulaşım. Bir önceki yılın aynı ayına göre ulaştırma fiyatları %105,86 artmış, diyebiliriz ki akaryakıt fiyatlarındaki artış durdurulamadan enflasyonu kontrol altına alabilmek çok zor, bu da uluslararası enerji fiyatlarındaki stabilizasyonun sağlanmasına bağlı. Covid pandemisi biterken, Rusya-Ukrayna savaşı sona ermeden enerji fiyatlarında istikrar nasıl sağlanacak ayrı bir tartışma konusu. Diğer taraftan %89,10 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %77,64 ile ev eşyası rakamları da yükselmiş vaziyette. Üretici fiyat endeksinde ise en yüksek artışların enerji kalemlerinde yaşanmış, rafine petrol ürünleri % 249,55, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme % 247,50, ham petrol ve doğal gaz % 243,52 artışa uğramış durumda. ÜFE artışları maliyetleri artırdığı için perakende fiyatlara zaman zaman artış olarak yansıması kaçınılmaz. Mayıstan sonra enflasyonun mevsimsel etkilerin de devreye girmesiyle düşmeye başlaması beklense de küresel risklerle birlikte hareket edeceğini tahmin etmek de zor değil.

Merkez Bankası jeopolitik, pandemi, küresel enflasyon ve tedarik zincirindeki bozulmalar, enerji fiyatları vb. küresel risklerin devam ettiğini raporlayarak enflasyon hedeflerini revize etti. Şimdiden Merkezin mayıs toplantısında %14 te sabit tuttuğu faizi FED ve bazı merkez bankalarına benzer şekilde artırıp artırmayacağı tartışılıyor. Bunun yanında para politikası araçları ile kur-altın-enflasyon korumalı enstrümanlarla piyasaya yön verilmeye devam edilecek gibi. Yakın zamanda “enflasyon korumalı mevduat” uygulamasıyla tüketicilerin TL cinsinden mevcut birikimlerini enflasyona karşı koruma amaçlanacak. Burada hem servet erozyonu hem TL de kayıp önlenmeye çalışılacak.

İhracatta değer bazında olumlu görünüm 2022 yılında devam ediyor. 2022 yılı Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre; ihracat %24,6 oranında artışla 23 milyar 364 milyon dolar, ithalat %34,9 oranında artışla 29 milyar 466 milyon dolar oldu. 2022 yılı Ocak-Nisan döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre, ihracat %21,7 oranında artış yaşanırken ithalat ise % 40,1’lik artış gerçekleşti. İthalatta enerji kalemi yine ilk sırada. İhracattaki olumlu gelişmeler ekonomik büyümeye olumlu yansır lakin ihracatın ithalatı karşılama oranı ve fasondan sıyrılıp katma değerli yani nitelikli ihracat marka ihracat anlayışı çok çok önemli. Bu konularda da önemli mesafeler kat edilmeye başlandı. Handikap, tedarik zincirindeki bozulmalar, ara malı problemleri, maliyetlerdeki artışlar.

Bu arada FED faiz kararı geldi ve beklendiği gibi faiz 0.50 baz puan artırılarak 0,75-1,00 bandına çekildi, hem de 22 yıl sonra. Piyasa beklentileri 0.75 artırılacağı yönündeydi. FED yılsonuna kadar 2 kez daha faiz artıracak gibi, enflasyonu %2’ye düşürene kadar. Çünkü ABD enflasyonu 40 yıl sonra %8,5’i gördü. FED faiz artırarak hem enflasyonu düşürmeyi hem ABD dışındaki dolarları ülkeye çekmeyi hedefliyor. Tabi FED kararları sadece ABD iç piyasasını değil tüm dünyayı etkiliyor.