Toksik şok sendromu (TSS), vücudun birçok alanını etkileyen ciddi hasara neden olabilen bir hastalıktır. Bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkan toksinler, kan dolaşımına salınarak karaciğer, böbrek ve kalp gibi önemli organları etkileyebilir.
Toksik şok sendromu herkesi etkileyebilen bir durum olup, cilt yaraları, cerrahi kesikler, burun tamponu, sıyrıklar, yanıklar veya yaralı cildin diğer bölgeleri risk faktörleri arasında yer almaktadır.
Toksik Şok Sendromu Belirtileri
Toksik şok sendromunun belirtileri ani bir şekilde ortaya çıkabilir ve hızla kötüleşebilir. Belirtiler, enfekte olan bireyin bağışıklık sistemine ve toksinleri üreten bakteriye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel belirtiler şunları içerir:
- Ani yüksek ateş, titreme
- Vücut ağrıları
- Düşük tansiyon
- Gözlerde konjonktivit
- Grip benzeri semptomlar
- Mide bulantısı veya kusma
- Dalgınlık
- Sulu ishal
- Ciltte güneş yanığına benzeyen döküntü
- Baş dönmesi veya bayılma
- Boğazda kızarıklık
- Ayak tabanlarında veya avuç içlerinde deri soyulması
Toksik Şok Sendromu Nedenleri
Toksik şok sendromuna neden olan başlıca bakteri türleri Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes ve Clostridium sordellii'dir. Bu bakteriler, cilt enfeksiyonları, ameliyatlar, tampon veya adet kabı kullanımı, yanıklar, doğum kontrol ilaçları, vajinal doğum veya sezaryen gibi çeşitli durumlar sonucunda toksinlerini salgılayarak toksik şok sendromuna yol açabilirler.
- Staphylococcus aureus (S. aureus veya staph): Cilt yaralarından veya vajinadaki küçük yırtıklardan kan dolaşımına geçerek toksik şok sendromuna neden olabilir.
- Streptococcus pyogenes (S. pyogenes veya grup A strep): Grup A strep bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlar durumunda toksik şok sendromu görülebilir.
- Clostridium sordellii (C. sordellii): Doğum, jinekolojik süreç gibi durumlarda rahime girerek enfeksiyona neden olabilir ve toksik şok sendromunu tetikleyebilir.
Toksik Şok Sendromu Teşhisi
Toksik şok sendromu teşhisi için uzman doktor, fiziki muayene yapmanın yanı sıra kan veya idrar testleri, lomber ponksiyon, doku kültürleri, CT tarama ve göğüs röntgeni gibi testleri de isteyebilir.
Toksik Şok Sendromu Tedavisi
Toksik şok sendromuna erken müdahale edildiğinde, hastalığın iyileşme şansı yüksektir. Antibiyotik tedavisi enfeksiyonu kontrol altına alabilir, ancak toksinleri ortadan kaldırmaz. Tedavi şu unsurları içerebilir:
- Oksijen tedavisi
- Kan basıncını düzenleyen ilaçlar
- Sıvı tedavisi ile dehidrasyonun önlenmesi
- Antibiyotik tedavisi
- Gerekirse ameliyatla ölü dokunun çıkarılması
Toksik Şok Sendromunu Önleme
Toksik şok sendromunu önlemenin bazı yolları şunlardır:
- Cerrahi ürünlerin temizliğine dikkat ederek enfeksiyonu önleme
- Tampon yerine regl dönemlerinde hijyenik ped kullanımı
- Tamponları düzenli aralıklarla değiştirme
- Yaralarda şişlik, kızarıklık veya ısı artışı fark edildiğinde uzmana başvurma
- Daha önce toksik şok sendromu geçirenlerde tekrarlama riskini azaltmak için doktor önerilerine uyma
Toksik şok sendromu, ciddi bir sağlık sorunu olup, belirtiler görüldüğünde derhal bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.
