GENÇLERİN PROJESİ NASA’DAN DAVET ALDI
Kocaeli ve İstanbul’da eğitim gören lise öğrencileri Arda Çetinkaya ile Buket Atalay, geliştirdikleri proje sayesinde ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) davetini aldı. Öğrenciler, proton ve nötron gibi atom altı parçacıkların aynı ailesinde yer alan “müon”ların algılanmasını sağlayan sintilatör dedektör projesiyle 8-12 Eylül tarihlerinde Washington’da gerçekleştirilecek 2025 Heliophysics Technology Sempozyumu’nda sunum yapacak.
İkilinin proje serüveni, katıldıkları bir bilim zirvesinde tanışmalarıyla başladı. Ortak ilgi alanları olan parçacık fiziği üzerine yoğunlaşan Çetinkaya ve Atalay, maliyeti düşük ve verimliliği yüksek bir dedektör tasarladı. Gebze Teknik Üniversitesi’nden Dr. Kamil Çınar’ın danışmanlığında hazırlanan proje, akademik çevrelerde de ilgi gördü.
BİLİMSEL KATKI VE GELECEĞE ETKİSİ
Projeyi anlatan Çetinkaya, müon parçacıklarının evrenin oluşumuna dair önemli ipuçları sunduğunu vurguladı. Normal şartlarda bu parçacıkları gözlemlemek için yüksek maliyet gerektiğini belirten Çetinkaya, kendi geliştirdikleri sistemin daha ekonomik ve etkin sonuç verdiğini ifade etti.
Öğrenciler, dedektörün yalnızca temel fizik araştırmalarında değil, tıp alanında kanser hücrelerinin tespitinde veya savunma sanayisinde güvenlik amaçlı da kullanılabileceğini belirtti. Ayrıca, Türkiye’deki nükleer tesislerin güvenliği için de bu teknolojinin ileride katkı sunabileceği öne çıkıyor.
ULUSLARARASI BİLİM İNSANLARIYLA BULUŞMA
Atalay, lise düzeyinde öğrencilerin bu tür sempozyumlarda yer almasının nadir olduğunu söyledi. Harvard, Princeton ve MIT gibi önde gelen üniversitelerden bilim insanlarının katıldığı etkinlikte sunum yapacak olmanın kendileri için büyük bir fırsat olduğunu dile getirdi. Ailelerinden destek gördüklerini belirten Atalay, seyahat masraflarının önemli bir kısmının okul tarafından karşılanacağını da aktardı.
Çalışmalarını sürdürmek isteyen öğrenciler, gerekli finansmanı sağladıkları takdirde CERN’de görev yapan Prof. Dr. Sertaç Öztürk’ün laboratuvarında projelerini geliştirmeyi hedefliyor.
AKADEMİK ÇEVREDEN DESTEK
Danışman Dr. Kamil Çınar, öğrencilerin kendi gayretleriyle böyle bir seviyeye ulaşmasının dikkat çekici olduğunu belirtti. Çınar, projeyi üniversite seminerlerinde de anlattırarak lisans öğrencilerine ilham kaynağı olmalarını sağladıklarını söyledi.
Çınar, “Bu proje, lise seviyesinin üzerinde bir çalışmadır. Öğrencilerin bireysel çabalarıyla ortaya çıkardıkları bu sonuç uluslararası düzeyde sunulmaya değer bulunmuştur. Bu da onların bilime katkı sağlama potansiyelini gösteriyor.” dedi.
