Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, düzenli fiziksel aktivitenin yalnızca bedensel sağlığı değil, aynı zamanda bilişsel fonksiyonları da olumlu yönde etkilediğini ortaya koyuyor.
Özellikle yaş ilerledikçe beyin fonksiyonlarında meydana gelen yavaşlamayı geciktirmek veya hafifletmek adına yapılan çalışmalar, küçük ölçekteki hareketlerin bile önemli katkılar sunduğunu gösteriyor. Bu kapsamda, günde yalnızca beş dakikalık tempolu yürüyüşün bile beyin sağlığı üzerinde koruyucu etkiler yarattığına dair bulgular dikkat çekiyor.
ARAŞTIRMALAR HANGİ BULGULARA ULAŞTI?
Güney Avustralya Üniversitesi ve çeşitli uluslararası sağlık enstitülerinin ortaklaşa yürüttüğü çalışmalar, 65 yaş ve üzeri 585 fiziksel olarak aktif olmayan birey üzerinde gerçekleştirildi.
Katılımcıların günlük aktiviteleri gözlemlenerek, yalnızca beş dakikalık orta-yüksek tempolu yürüyüşün ardından bilişsel performans testleri uygulandı. Bulgular, bu kısa süreli fiziksel eforun dahi işlem hızı, yürütücü işlevler, kısa süreli hafıza ve dikkat seviyelerinde ölçülebilir bir artış sağladığını gösterdi.
Özellikle işlem hızı ve yürütücü işlevlerdeki iyileşme, bireylerin günlük hayattaki karar verme, planlama ve çoklu görevleri yerine getirme kapasitelerinde anlamlı bir fark yaratıyor. Uzmanlara göre, bu tür aktiviteler beyin dokusunun oksijenlenmesini artırarak nörolojik fonksiyonları destekliyor.
HANGİ MEKANİZMALAR ETKİLİ OLUYOR?
Fiziksel aktivite sırasında kalp atım hızının artması, beyne giden oksijen ve besin akışının artmasına neden oluyor. Bu süreçte, beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) gibi bazı proteinlerin üretimi uyarılıyor. Bu proteinler, nöronlar arasında bağlantı kurulmasına ve mevcut bağlantıların güçlenmesine katkı sağlıyor.
Aynı zamanda, yürüyüş gibi ritmik aktiviteler stresi azaltarak hipokampus bölgesinin korunmasına yardımcı oluyor. Hipokampus, öğrenme ve hafıza işlevleriyle doğrudan ilişkili olduğu için bu bölgenin sağlıklı kalması, yaşla birlikte bilişsel gerilemenin yavaşlatılmasında önemli bir rol oynuyor.
YAŞLILIKTA EGZERSİZİN ÖNEMİ YENİDEN TANIMLANIYOR
Geleneksel anlayışta, sağlıklı yaşlanma için uzun süreli ve yoğun egzersizler önerilirken, son veriler daha kısa ve düzenli fiziksel aktivitelerin de son derece etkili olabileceğini gösteriyor. Günde sadece beş dakikalık tempolu yürüyüş, hem fiziksel efor düzeyi düşük hem de sürdürülebilir bir alışkanlık olarak öne çıkıyor.
Araştırmacılar, bu tür düşük eşikli egzersizlerin, yaşlı bireylerin fiziksel kapasitelerini zorlamadan bilişsel sağlıklarını koruma stratejilerinin bir parçası olabileceğini belirtiyor.
UZMANLARDAN GÜNLÜK RUTİN ÖNERİLERİ
Nörobilimciler ve geriatri uzmanları, beyin sağlığını korumak isteyen bireyler için her gün yapılabilecek kısa süreli tempolu yürüyüşleri öneriyor. Bu yürüyüşlerin açık havada yapılması, gün ışığından faydalanılması ve zihinsel farkındalıkla (örneğin cep telefonundan uzak durarak) gerçekleştirilmesi, etkinliği daha da artırabiliyor.
Ayrıca, düzenli yürüyüş alışkanlığı olan bireylerde depresyon, anksiyete ve uyku bozuklukları gibi psikolojik problemlerde de azalma gözleniyor.
