Otizm spektrum bozukluğu, farklı yaş ve cinsiyet gruplarında farklı belirtiler gösterebiliyor. 16 yaş ve üzeri bireyler için yaygın olarak kullanılan AQ-19 testi, kişilerin otizm tanısı için detaylı değerlendirmeye ihtiyaç duyup duymadığını belirlemede önemli bir araç olarak öne çıkıyor. Dr. Mezher’in TikTok’ta 56 binden fazla izlenen videosunda bu testin nasıl işlediği ve örnek sorular paylaşıldı.
Testte katılımcılara; duyusal hassasiyet, sosyal ipuçlarını anlama, rutine bağlılık ve değişimle başa çıkma gibi konularda sorular yöneltiliyor. Her “uyumlu” cevap 1 puan olarak değerlendiriliyor. 6 puan ve üzeri, daha detaylı otizm değerlendirmesi gerektiğini gösteriyor.
Otizm Tanısında Bekleme Süreleri ve Cinsiyet Faktörü
İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS) verilerine göre, Aralık 2024 itibarıyla 212 binden fazla kişi otizm değerlendirmesi için bekleme listesinde bulunuyor. Bazı bireyler tanı için yıllarca beklemek zorunda kalıyor.
Geçmişte otizmin erkeklerde daha yaygın olduğu düşünülse de, son araştırmalar bu farkın tanı sürecindeki cinsiyet önyargılarından kaynaklanabileceğini ortaya koyuyor. Kadınlar ve kız çocukları, sosyal uyum sağlamak amacıyla “maskeleme” denilen davranış biçimlerini geliştirebiliyor. Bu, sosyal ipuçlarını taklit etmek, belirli durumlar için hazır tepkiler ezberlemek gibi yöntemleri içeriyor. Ancak bu stratejiler, tanının gecikmesine ve ruhsal/fiziksel tükenmeye yol açabiliyor.
Uzmanlara Göre Kadınlarda Yaygın 5 Otizm Belirtisi
İngiliz psikiyatrist Prof. Ahmed Hankir, kadınlarda yaygın görülen beş belirtiyi şu şekilde sıralıyor:
Stimming: Sallanma, el çırpma, saçla oynama gibi tekrarlayıcı hareketler.
Duygusal krizler: Aşırı duygusal veya duyusal yüklenmeler sonrası kontrol kaybı.
Maskeleme: Sosyal kabul için geliştirilen davranışlar.
Duyusal hassasiyet: Ses, koku, tat veya dokunmaya aşırı tepki.
Yoğun ilgi alanları: Sosyal olarak kabul gören konulara takıntılı düzeyde ilgi.
Araştırmalara göre erkekler daha niş konulara (örneğin tren hatları) ilgi gösterirken, kadınlar sosyal açıdan daha kabul gören alanlara yöneliyor. Bu durum, kadınlardaki otizm belirtilerinin gözden kaçmasına neden olabiliyor.
