Emtia piyasasında, yılın ilk yarısında ekonomik belirsizlikler ve ticaret savaşları nedeniyle fiyatlarda sert dalgalanmalar yaşandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifelerle ilgili mesajları ve ülkelerden gelen misilleme açıklamaları, piyasalarda endişeyi artırdı. Çin’in iç talebindeki zayıflık ve deflasyon endişeleri de emtia talebini olumsuz etkiledi.
Orta Doğu’daki gerilimler ise özellikle altın ve petrol fiyatlarında etkili oldu. İsrail-İran çatışmaları ve ABD’nin İran’a yönelik olası müdahale haberleri, değerli metal fiyatlarını yukarı çekti.
Değerli metallerde sert yükseliş
Yılın ilk altı ayında altının ons fiyatı yüzde 25,9, gümüş yüzde 25, platinde yüzde 49,9 ve paladyumda yüzde 20,9 oranında arttı. Altın ons fiyatı 3 bin 499,99 dolarla rekor seviyeye ulaşırken, platin ons fiyatı yaklaşık 11 yılın zirvesine çıktı.
Trump’ın tarifelerle ilgili belirsizlikleri ve ekonomik büyüme endişeleri, güvenli liman olan altına olan talebi artırdı. Ayrıca Çin’den gelen fiziki altın talebi de yüksek seyrediyor.
Gümüş fiyatları ise güçlü endüstriyel talep, arz kısıtlamaları ve jeopolitik risklerin etkisiyle yükseldi. Gümüş, güneş enerjisi panelleri, elektronik cihazlar ve elektrikli araçlar gibi sektörlerde önemli bir bileşen olarak öne çıkıyor.
Platin yükselişinde tarife savaşı etkili
Platin fiyatlarındaki yükselişte ABD ile Çin arasındaki ticaret gerilimi belirleyici oldu. Ayrıca Trump ile Elon Musk arasındaki sözlü gerilimlerin, elektrikli araçlara yönelik teşviklerin azaltılabileceği endişelerini artırması platin talebini etkiledi. Platin, egzozlu otomobillerde yoğun kullanılıyor ve Çin’in platin ithalatındaki artış fiyatların yükselmesinde önemli rol oynadı.
Baz metallerde bakır öne çıktı
Baz metallerde yılın ilk yarısında bakır fiyatları yüzde 26,8 artışla öncülük etti. Kurşun ve alüminyumda da hafif yükselişler görüldü. Ancak nikel ve çinko fiyatlarında düşüş yaşandı.
Bakır fiyatlarının yükselişi, Çin’deki güçlü talep ve ticaret savaşlarının ABD’ye bakır akışını etkilemesiyle açıklanıyor.
Enerji ve tarım piyasalarında dalgalanma
Enerji sektöründe Brent petrol mayıs ayında yüzde 11 değer kaybederken, doğal gaz fiyatları da yüzde 4,9 düştü. OPEC+ grubunun üretim artırma planları ve küresel talep endişeleri petrol fiyatlarını aşağı çekti.
Tarım ürünlerinde ise buğday, mısır ve pirinç fiyatlarında düşüş yaşanırken, soya fasulyesi fiyatları artış gösterdi. Pamuk, şeker, kahve ve kakao fiyatlarında sert düşüşler kaydedildi.
Uzman değerlendirmesi
Capital Economics İklim ve Emtia Ekonomisti Hamad Hussain, “Güney Afrika’daki düşük üretim ve Çin talebindeki artış platin fiyatlarını destekliyor. Spekülatif alımlar ise fiyatlardaki yükselişin temel nedeni.” dedi. Hussain, platin fiyatlarının piyasa duyarlılığına karşı hassas olduğunu da vurguladı.
