Çarpık bacak, tıpta genu varum olarak adlandırılır. Bu durum, birey ayakta dururken ayak bilekleri birbirine temas etmesine rağmen dizler arasında belirgin bir açıklık kalmasıyla kendini gösterir. Bacakların dışa doğru kavisli bir görüntü alması nedeniyle halk arasında "parantez bacak" olarak da bilinir.
Fizyolojik Genu Varum
Fizyolojik genu varum, çocukluk döneminde görülen ve büyüme sürecinin doğal bir parçası olan eğriliktir. Bebekler anne karnında aldıkları pozisyon nedeniyle hafif çarpık bacaklarla doğarlar. Yürümeye başladıktan sonra eğrilik biraz daha belirginleşebilir. Bu durum genellikle:
-
18–24 ay arasında en belirgin hâline ulaşır,
-
3–4 yaşlarında azalmaya başlar,
-
7–8 yaşına kadar tamamen düzelir.
Patolojik Genu Varum (Altta Yatan Nedenlere Bağlı)
Eğer eğrilik 3 yaşından sonra düzelme göstermiyorsa ya da zamanla artıyorsa, yalnızca tek bacakta görülüyorsa, çocuğun boyu yaşıtlarına göre kısa kalıyorsa veya ağrı gibi belirtiler varsa bu tablo patolojik olarak değerlendirilir. Bu tür durumlar genellikle tedavi gerektirir.
Çarpık Bacak Nedenleri Nelerdir?
Genu varum’un oluşum nedeni, durumun fizyolojik mi yoksa patolojik mi olduğuna bağlı olarak farklılık gösterir. Altta yatan sebebin doğru belirlenmesi, uygun tedavi süreci açısından kritik öneme sahiptir.
Fizyolojik Nedenler
-
Bebekler doğumda bacaklarını bükülü tutar. Bu pozisyon kemik gelişiminde geçici eğriliklere neden olabilir.
-
Yürüme döneminde vücut ağırlığının bacaklara binmesiyle eğrilik artabilir. Ancak zamanla bu durum kendiliğinden düzelir.
-
Patolojik Nedenler
-
D vitamini, kalsiyum ve fosfor eksikliğine bağlı kemik yumuşaması ve eğilmesi. Güneş ışığı eksikliği ve yetersiz beslenme risk faktörleridir.
-
Kaval kemiği büyüme plağının düzensiz çalışması sonucu bacak dışa doğru eğilir. Genellikle 2 yaş sonrası ortaya çıkar.
-
Genetik kaynaklı kemik ve kıkırdak bozuklukları, akondroplazi gibi durumlar çarpık bacak gelişimine neden olabilir.
-
Yanlış kaynamış kırıklar bacağın gelişimini bozabilir.
-
Kemik yapısını etkileyerek deformitelere yol açabilir.
-
Çarpık bacak genellikle fizik muayene ve bazı görüntüleme testleriyle teşhis edilir. Ailelerin veya bireyin kendisinin fark ettiği bazı belirtiler doktor başvurusunu gerektirebilir.
En dikkat çeken bulgu, kişi ayakta dik dururken ve ayak bileklerini birleştirdiğinde dizler arasında kalan boşluktur. Bu boşluğun genişliği, eğriliğin derecesi hakkında fikir verir.
Özellikle çocuklarda;
-
Paytak veya dengesiz yürüyüş,
-
Sık düşme gibi işaretler görülebilir.
-
Fizyolojik tip ağrısız seyreder. Ancak patolojik tiplerde veya erişkinlerde, aktiviteyle artan diz, kalça ya da ayak bileği ağrısı görülebilir. Gelişen deformiteler zamanla denge sorunlarına da yol açabilir.
Çarpık Bacak Nasıl Anlaşılır?
Çarpık bacak genellikle fizik muayene ve bazı görüntüleme testleriyle teşhis edilir. Ailelerin veya bireyin kendisinin fark ettiği bazı belirtiler doktor başvurusunu gerektirebilir.
En dikkat çeken bulgu, kişi ayakta dik dururken ve ayak bileklerini birleştirdiğinde dizler arasında kalan boşluktur. Bu boşluğun genişliği, eğriliğin derecesi hakkında fikir verir.
Özellikle çocuklarda;
-
Paytak veya dengesiz yürüyüş,
-
Sık düşme gibi işaretler görülebilir.
-
Fizyolojik tip ağrısız seyreder. Ancak patolojik tiplerde veya erişkinlerde, aktiviteyle artan diz, kalça ya da ayak bileği ağrısı görülebilir. Gelişen deformiteler zamanla denge sorunlarına da yol açabilir.
