Avrupa Komisyonu, 2025 yılı itibarıyla yapay zeka teknolojilerinde küresel rekabet gücünü artırmak amacıyla önemli bir yatırım hamlesi başlattı. InvestAI adlı yeni fon planı kapsamında toplamda 200 milyar euro yatırımın harekete geçirilmesi hedefleniyor. Bu yatırımın ilk 20 milyar euroluk bölümü, kıtada kurulacak 4 ila 5 yapay zeka giga fabrikasına ayrılacak.
Avrupa Komisyonu Teknoloji Komiseri Henna Virkkunnen, pazartesi günü yapılan basın toplantısında, yapılan ön ilgi çağrısına gelen 76 başvurunun büyük bölümünün Avrupa’dan geldiğini açıkladı. Başvurular arasında toplamda 230 milyar euroyu aşan yatırım taahhüdü yer aldı. Virkkunnen, bu yatırımların tamamının hayata geçmeyebileceğini belirtse de, “bu ilginin çok güçlü ve cesaret verici olduğunu” vurguladı.
Kurulacak giga fabrikalar, en karmaşık yapay zeka modellerinin iş birliğiyle geliştirilmesine olanak sağlayacak yüksek performanslı bilgi işlem altyapılarına ev sahipliği yapacak. Yaklaşık 100.000 yapay zeka çipi ile donatılacak bu merkezler, hâlihazırda planlanan fabrikaların dört katı işlem gücüne sahip olacak.
Komisyon, bu yatırımların küçük ve orta ölçekli şirketlerin (KOBİ) de büyük ölçekli yapay zeka sistemlerine erişebilmesini sağlayacağını belirtiyor. Böylece Avrupa genelinde dijital dönüşüm ve inovasyon süreci hız kazanacak.
ABD ile yapay zeka rekabeti kızışıyor
Avrupa’nın bu adımı, özellikle ABD’nin agresif yapay zeka yatırımlarına karşı bir cevap niteliğinde. 2025 başında duyurulan bir başka gelişmede, ABD Başkanı Donald Trump, OpenAI, Oracle ve SoftBank gibi devlerle birlikte 100 milyar dolarlık yapay zeka yatırım girişimi başlatıldığını açıklamıştı. Bu girişim, dört yıl içinde toplam 500 milyar dolara ulaşmayı hedefliyor.
Avrupa Komisyonu’nun ise InvestAI fonu, Dijital Avrupa Programı, InvestEU ve Ufuk Avrupa gibi mevcut AB fonlarından destek alacak. Ayrıca AB üye ülkeleri de ulusal uyum fonlarıyla sürece doğrudan katkı sağlayabilecek.
Komisyon, resmi başvuru çağrısını Avrupa Yüksek Performanslı Hesaplama Ortak Girişimi çatısı altında yılın ilerleyen dönemlerinde yapacak. Bu süreçte, başvuru yapan şirketlerle ve AB üye devletleriyle detaylı müzakereler yürütülecek.
Avrupa Komisyonu’nun bu yatırımı, sadece teknoloji altyapısını güçlendirmekle kalmayacak; aynı zamanda güvenilir ve etik yapay zeka geliştirme hedefiyle oluşturulan en büyük kamu-özel ortaklık modeli olma yolunda ilerleyecek.
