Türkiye, bitki genetik kaynaklarının korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması için önemli adımlar atıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, İzmir’deki Ulusal Tohum Gen Bankasında 3 bin 99 türe ait 59 bin 150, Ankara’daki Türkiye Tohum Gen Bankasında ise 1.402 türe ait 63 bin 600 tohum örneği koruma altında bulunuyor. Böylece ülkede toplam 4 bin 501 türe ait 122 bin 750 tohum örneği güvence altına alınmış durumda.
Tohumlar genetik çeşitliliği koruyor
Gen bankalarında muhafaza edilen tohumlar, doğadan, çiftçilerden veya araştırma projelerinden temin ediliyor. Bu sayede genetik çeşitlilik korunurken, iklim değişikliği ve salgın hastalıklara karşı dayanıklı bitki türleri geliştirilebiliyor. Tarımda yaygın olarak kullanılan tohumlar, bu merkezlerde analiz edilerek ıslah çalışmalarında gen kaynağı olarak değerlendiriliyor.
Yerel çeşitler tescil ediliyor
Gıda güvenliği ve yerel tarım çeşitliliğinin korunması amacıyla, 2020-2022 yılları arasında farklı bölgelerden Bakanlığa ulaşan toplam 1.537 yerel tohum örneği gen bankalarında muhafaza altına alındı. İlk incelemeler sonucunda, tekrarlanan veya standart çeşitler ayıklandı ve toplamda 49 yerel çeşit tescil edildi. Bu çeşitler, ıslah çalışmalarında ve gelecekteki tarımsal üretimlerde gen kaynağı olarak kullanılıyor.
Arazi gen bankaları ve süs bitkileri
Sadece tohum değil, canlı bitki örnekleri de korunuyor. 18 arazi gen bankasında 107 türe ait 10 bin 108 canlı örnek muhafaza edilirken, 6 araştırma enstitüsünde yaklaşık 7 bin popülasyona ait soğanlı ve yumrulu doğal süs bitkisi (geofit) saklanıyor. Bu çalışmalar, Türkiye’nin bitki genetik kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlıyor.
Çiftçilerin katkısı büyük
Genetik kaynakların korunmasına yönelik çalışmalar kapsamında, çiftçiler ve vatandaşlar tarafından 1.000’i aşkın yerel tohum bağışı da Bakanlığa ulaştırıldı. Bu bağışlar, hem mevcut gen bankalarının çeşitliliğini artırıyor hem de gelecekte geliştirilecek yeni tohum ve bitki çeşitleri için temel oluşturuyor.
