SOS (Sequential Oral Sensory) beslenme yaklaşımı, çocukların yemek davranışlarını duyusal, motor, gelişimsel ve duygusal boyutlarıyla ele alan kapsamlı bir terapi modelidir. Temel amaç, çocuğu zorlamadan, küçük adımlarla yemekle ilişkisini yeniden inşa etmektir. Bu yöntem, yalnızca çocuğun ne kadar yediğini değil, neden yemek yemekte zorlandığını anlamaya odaklanır.
UYGULAMA SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Terapi, yemek yemeyi basamaklara bölerek ilerler. Çocuğun yiyeceğe bakması, dokunması, koklaması, diline değdirmesi ve en sonunda çiğneyip yutması adım adım desteklenir. Oyun temelli etkinliklerle yiyecekler güvenli bir şekilde tanıtılır. Böylece yemek zamanı, mücadele edilen bir süreçten ziyade keşif ve öğrenme deneyimine dönüşür.
HEDEFLER VE FAYDALARI
SOS yaklaşımının temel hedefleri arasında şunlar bulunur:
- Çocuğun yemekle kurduğu olumsuz duygusal bağları azaltmak
- Yeni yiyeceklere güven ve merak oluşturmak
- Duyusal hassasiyetleri düzenlemek (tat, koku, dokunma, görünüm, sıcaklık vb.)
- Oral motor becerileri geliştirmek (çiğneme, yutma, dudak/dil hareketleri)
- Yeterli ve dengeli beslenmeye ulaşmak
- Aile içi yemek zamanlarını stresli olmaktan çıkarıp keyifli bir paylaşım hâline getirmek
KİMLER YARARLANABİLİR?
SOS beslenme yaklaşımı, özellikle şu durumdaki çocuklar için uygundur:
- Yemek seçiciliği veya yeme reddi yaşayanlar
- Sınırlı besin repertuarına sahip veya uzun yemek süreci olanlar
- Çiğneme, yutma, doku kabulü gibi oral motor güçlükleri olanlar
- Prematüre veya uzun süre yoğun bakım öyküsü bulunan bebekler
- Nörogelişimsel farklılıkları olan çocuklar (otizm, dikkat eksikliği, gelişimsel gecikmeler)
- Ek gıda sürecine destek almak isteyen ebeveynler
AİLE VE UZMAN İŞBİRLİĞİ
SOS yaklaşımının başarısında aile-uzman işbirliği kritik rol oynar. Terapi yalnızca seans odasında kalmaz; aile, günlük yaşamda sürecin aktif bir parçası olur. Uzman, ebeveynlere yiyecek sunum yöntemlerini, baskısız teşvik yollarını ve çocuğun sinyallerini okuma tekniklerini öğretir. Bu sayede terapi evde de devam eder ve kalıcı sonuçlar elde edilir.
BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Süreç genellikle şu adımlarla ilerler:
- AYRINTILI GÖRÜŞME: Çocuğun doğum öyküsü, beslenme geçmişi ve aile dinamikleri alınır.
- GÖZLEM VE TESTLER: Mevcut yeme davranışları gözlemlenir ve gerekirse değerlendirme araçları kullanılır.
- ÇOK DİSİPLİNLİ YAKLAŞIM: Gelişim uzmanı, diyetisyen, dil-konuşma terapisti ve pediatrist iş birliği sağlar.
- BİREYSEL TERAPİ PLANI: Çocuğun güçlü ve desteklenmesi gereken yönlerine göre basamaklı yol haritası hazırlanır.
- AİLE EĞİTİMİ: Evde uygulanacak stratejiler, yiyecek sunum teknikleri aktarılır.
- İZLEM VE GERİ BİLDİRİM: Süreç boyunca düzenli değerlendirmelerle gelişmeler takip edilir.
