Son yıllarda dünyanın birçok bölgesi sıcak hava dalgaları, ölümcül seller ve yaygın orman yangınlarıyla karşı karşıya. Uzmanlara göre bu olaylar, iklim değişikliğinin giderek daha görünür hale gelen etkileri arasında yer alıyor. Avrupa’da hava sıcaklıkları rekor seviyelere ulaşırken, Güney Amerika, Hindistan, Pakistan ve Avustralya gibi bölgelerde de benzer iklim anormallikleri gözlemleniyor.
Bilimsel verilere göre, Sanayi Devrimi’nden bu yana küresel sıcaklık yaklaşık 1,1 derece arttı. Ancak bu artış, dünyanın her bölgesini eşit şekilde etkilemiyor. Bazı bölgelerde daha yoğun hissedilen bu ısınma, aşırı hava olaylarının sıklığını ve şiddetini artırıyor.
1. Şiddetli ve Uzun Süreli Sıcak Hava Dalgaları
Uzmanlar, ortalama sıcaklıklardaki küçük artışların bile çan eğrisi şeklindeki iklim dağılımını kaydırarak sıcak dalgalarının daha sık ve etkili hale gelmesine neden olduğunu belirtiyor.
2022 yılında İngiltere’de ilk kez 40°C üzeri sıcaklıklar ölçüldü.
Pakistan’da 49°C, Avustralya’nın batısında ise 50,7°C seviyelerine ulaşıldı.
İmperial College London'dan Prof. Friederike Otto’ya göre bu tür sıcaklıklar zamanla "normal" olarak kabul edilebilir. Ayrıca sıcak hava dalgalarının süresi son 50 yılda neredeyse iki katına çıktı.
Sıcak hava dalgalarının bir diğer tetikleyicisi ise ısı kubbesi ve jet akımlarının yavaşlaması. Bu durumlar, sıcak sistemlerin uzun süre aynı bölgede kalmasına neden olarak rekor sıcaklıkları tetikliyor.
2. Uzayan Kuraklık Dönemleri
Sıcaklık artışıyla birlikte yağışların azalması, tarımsal üretim ve içme suyu kaynaklarını tehdit ediyor. Toprağın kuruması hem sıcaklığı daha da artırıyor hem de buharlaşmayı hızlandırarak su döngüsünü bozuyor.
Aynı zamanda artan nüfus ve su tüketimi, mevcut kaynaklar üzerindeki baskıyı daha da yoğunlaştırıyor.
3. Orman Yangınları İçin Uygun Zemin Hazırlanıyor
Yoğun sıcaklıklar ve nemin azalması, doğal ortamları yangına hazır hale getiriyor. Bitki örtüsünün kuruması, yangınların yayılmasını kolaylaştıran doğal yakıt görevi görüyor.
Geçtiğimiz yıl Fransa, Yunanistan, İspanya, Portekiz ve Arnavutluk gibi birçok Avrupa ülkesinde binlerce kişi orman yangınları nedeniyle tahliye edildi. Kanada’da sıcaklıklar nedeniyle oluşan dev yangınlar, yeni fırtına sistemlerinin oluşmasına bile neden oldu.
4. Aşırı Yağış ve Ani Seller Artıyor
Küresel ısınma sadece kuraklıkla sınırlı değil. Artan sıcaklık, atmosferde daha fazla su buharı tutulmasına neden oluyor. Bu da aşırı yağış olaylarını beraberinde getiriyor.
Geçtiğimiz yıl Güney Amerika, Asya ve Afrika'nın bazı bölgelerinde sel felaketleri nedeniyle yüzlerce kişi hayatını kaybetti.
ABD Ulusal Bilim Akademisi’nden Su Uzmanı Peter Gleick, bu döngünün temel nedenini şu şekilde açıklıyor:
“Kuraklık bölgelerinden çekilen buhar, yoğunlaşarak başka bölgelerde ani ve yıkıcı yağışlara neden oluyor.”
