“Psikosomatik” kelimesi, “psiko” (zihin) ve “somatik” (beden) sözcüklerinin birleşiminden oluşur. Psikosomatik bozukluklar; zihinsel, duygusal ya da psikolojik kökenli stresin, vücutta fiziksel belirtilerle kendini göstermesiyle ortaya çıkar. Kısaca, stresin bedene yansımasıdır.
Bu tür bozukluklar, özellikle uzun süreli duygusal gerilim yaşayan bireylerde mide ağrısı, baş dönmesi, kas gerilimi, kalp çarpıntısı gibi şikayetlerle görülür.
Psikosomatik bozuklukların belirtileri
Psikosomatik hastalıkların belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Ancak yaygın olarak görülen semptomlar şunlardır:
- Göğüs ağrısı ve çarpıntı
- Baş ağrısı, baş dönmesi
- Yorgunluk ve uykusuzluk
- Sindirim sistemi sorunları (şişkinlik, ishal, mide bulantısı)
- Kas ve eklem ağrıları
- Nefes darlığı, hızlı solunum
- Cilt hastalıkları (egzama, kaşıntı, sedef)
- Cinsel işlev bozuklukları
- Düşük bağışıklık, sık hastalanma
- Konsantrasyon zorluğu, beyin sisi
Semptomlar, fiziksel bir hastalığı andırsa da yapılan testlerde tıbbi bir neden bulunamayabilir.
Psikosomatik bozuklukların nedenleri
Bu bozuklukların temelinde çoğu zaman psikolojik veya çevresel etkenler bulunur. En yaygın nedenler:
- Kronik stres
- Bastırılmış öfke ve duygular
- Anksiyete ve depresyon
- Duygusal travmalar
- Ailevi ve ekonomik problemler
- Psikolojik şartlanma ve mükemmeliyetçilik
- Genetik yatkınlık
Psikosomatik bozukluklar hangi sistemleri etkiler?
Psikosomatik bozkluklar vücudun pek çok farklı sisteminde ortaya çıkabilir:
- Sindirim sistemi
- Solunum sistemi
- Kardiyovasküler sistem
- Kas-iskelet sistemi
- Cilt
- Nörolojik sistem
Psikosomatik bozuklukların tanısı nasıl konur?
Tanı süreci genellikle hem psikolojik hem de fiziksel muayeneleri içerir. Gerekli kan testleri, görüntüleme yöntemleri (ultrason, MR) ile birlikte psikiyatrist ve psikologların değerlendirmeleri bir arada yapılır. Psikolojik durum ile fiziksel şikayetlerin uyumu araştırılarak doğru teşhis konur.
Psikosomatik bozukluklar nasıl tedavi edilir?
Tedavi süreci multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür. Uygulanan başlıca yöntemler şunlardır:
- Psikoterapi
- İlaç tedavisi
- Gevşeme teknikleri
- Yaşam tarzı değişiklikleri
- Farkındalık ve maruz bırakma terapileri
- Bazı durumlarda fizyoterapi ve hareket terapileri de sürece dahil edilir.
Psikosomatik belirtiler hafife alınmamalı
Zihinsel sağlığın bedensel sağlık üzerindeki etkileri göz ardı edilmemelidir. Psikosomatik bozukluklar, tedavi edilebilir rahatsızlıklardır. Uygun terapi ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle, hem ruhsal hem fiziksel sağlığınızı koruyabilirsiniz.
