Amerikalı müzikal hiciv ustası, matematikçi ve piyanist Tom Lehrer, 97 yaşında hayatını kaybetti. En çok The Elements, The Masochism Tango ve Soğuk Savaş dönemi hicivlerinden We Will All Go Together When We Go adlı şarkılarıyla bilinen Lehrer, yalnızca müzik alanında değil, mizah ve toplumsal eleştiri konularında da derin izler bıraktı.
Lehrer’in uzun süredir arkadaşı olan David Herder, ünlü sanatçının cumartesi günü Massachusetts eyaletinin Cambridge kentindeki evinde hayatını kaybettiğini açıkladı. Ölüm nedeni ise paylaşılmadı.
Harvard’dan müziğe, müzikten akademiye
1928 yılında Manhattan’da doğan Lehrer, başarılı bir kravat tasarımcısının oğlu olarak büyüdü. Klasik eğitim almış bir piyanist olan Lehrer, 15 yaşında Harvard Üniversitesi’ne kabul edilerek iki sınıf birden atladı. 18 yaşında Harvard’dan matematik diploması alan sanatçı, yüksek lisansını tamamladıktan sonra doktoraya başladı ancak bu süreci tamamlamadı.
Lehrer, zekasını yalnızca matematikte değil, toplumsal olayların hicvinde de ustalıkla kullandı. Politika, ırkçılık ve Soğuk Savaş gibi döneminin en hassas konularını keskin bir mizah anlayışıyla işledi.
Hiciv dolu unutulmaz eserler
Sanatçının en bilinen eserleri arasında:
The Elements: Kimyasal elementlerin listesini Gilbert ve Sullivan’ın ünlü operası The Pirates of Penzance’dan “I Am the Very Model of a Modern Major-General” melodisiyle seslendirdiği esprili bir şarkı.
The Masochism Tango: Kara mizah ve erotizmi harmanlayan, “Dudaklarının dokunuşuna hasretim sevgilim / Ama kırbacının dokunuşuna çok daha fazlasıyla…” dizeleriyle bilinen parça.
We Will All Go Together When We Go: Nükleer kıyamet temasını kara mizahla işleyen unutulmaz bir şarkı.
Poisoning Pigeons in the Park, The Old Dope Peddler ve The Vatican Rag gibi eserleri de Lehrer’in hiciv gücünün önemli örnekleri arasında yer aldı.
BBC yasağı ve kültleşen mirası
1953 tarihli “Songs by Tom Lehrer” albümündeki birçok parça BBC tarafından yasaklanmış olsa da, Lehrer’in ünü büyümeye devam etti. Müzikolog Barry Hansen, onu “bugüne kadarki en parlak müzikal hicivci” olarak nitelendirdi.
Lehrer, 70’li yaşlarının sonuna kadar Kaliforniya Üniversitesi Santa Cruz’da matematik öğretim üyeliği yaptı. 2020 yılında ise dikkat çekici bir adım atarak eserlerinin telif haklarından feragat etti ve tüm şarkı sözlerini ücretsiz, serbestçe kullanılabilir hale getirdi.
Hiç evlenmeyen ve çocuğu olmayan Lehrer, sanat ve akademi dünyasında kendine özgü bir miras bırakarak yaşamını noktaladı.
Tom Lehrer: 1928 – 2025.
