Tıp dünyasında uzun süredir tartışılan yaşlanmayı durdurma veya geri çevirme konusu, İsrailli araştırmacıların yeni çalışmasıyla bir adım daha ileri taşındı. Araştırma, insanlarda iki kritik biyolojik saat üzerinde yaşlanmanın geri döndürülebileceğini gösteriyor. Bulgular, bilimsel dergi Aging’de yayınlandı.
Araştırmacılar, deney kapsamında basınçlı bir odada uygulanan hiperbarik oksijen terapisi (HBOT) ile yaşlanma karşıtı etkiler elde ettiklerini belirtti.
Telomerler ve hücresel yaşlanma
Hücreler bölündükçe, kromozomların uçlarındaki DNA dizileri olan telomerler kısalır. Telomerler kritik seviyeye geldiğinde hücre bölünmeyi durdurur ve ölür. Bu süreç, senescent hücrelerin birikmesine ve yaşlanmanın temel sebeplerinden birine yol açar.
Telomer kısalması aynı zamanda kanserli hücrelerin kontrolsüz çoğalmasını engelleyebilir. Ancak genetik yaşlanmayı da beraberinde getirir.
Klinik deneyin sonuçları
Araştırmada 64 yaş ve üzeri 35 sağlıklı yetişkin, üç ay boyunca günlük 60 seans HBOT aldı. Kan örnekleri, deneme öncesi, denemenin birinci ve ikinci ayları ile deneme bitiminden iki hafta sonra toplandı.
Katılımcıların yaşam tarzı, diyet veya ilaç kullanımlarında hiçbir değişiklik olmamasına rağmen, kan testleri telomer uzunluğunda anlamlı artış ve senescent hücre sayısında azalma gösterdi.
HBOT: Yüzyıllık bir yöntem
Hiperbarik oksijen terapisi, uzun süredir dalgıçlarda dekompresyon hastalığı ve karbonmonoksit zehirlenmesi gibi durumlarda uygulanıyor. Terapide saf oksijen solunuyor ve basınçlı ortam, vücut dokularının oksijenle doymasını sağlıyor.
Araştırma, HBOT’un yaşlanmayı tersine çevirebileceğini gösteren ilk çalışma olarak niteleniyor.
Araştırmacıların açıklamaları
Çalışmanın ortak yazarı Shai Efrati, “Telomerlerin uzatılmasını sağlayacak ilaç ve çevresel müdahaleler yoğun şekilde araştırılıyor. HBOT sırasında ve sonrasında gözlenen telomer uzunluğu artışı, yaşlanmanın temel hücresel seviyede hedeflenip tersine çevrilebileceğine dair bilimsel bir temel sunuyor,” dedi.
Ortak yazar Amir Hadanny ise, “Sadece üç ay süren HBOT ile telomerlerdeki uzama, mevcut herhangi bir müdahale veya yaşam tarzı değişikliğinin çok ötesinde gerçekleşti,” ifadelerini kullandı.
Gelecek perspektifi
HBOT, ilaç temelli müdahalelere göre daha ucuz ve uygulanabilir bir alternatif sunabilir. Ancak hastaların, günün birçok saatini basınçlı bir odada geçirme gerekliliği, yöntemin uygulanabilirliğini sınırlayabilir.
Araştırmacılar, bu yöntemle yaşlanmanın temel hücresel mekanizmalarına müdahale etmenin mümkün olduğunu ve gelecekte yaşlanma karşıtı tedaviler için umut vaat ettiğini vurguluyor.
