Dünyanın en yüksek zirvesi olan Everest’e tırmanışta bu sezon bazı dağcılar, vücutlarını yüksek irtifaya hazırlamak için alışılmış yöntemlerin dışına çıktı. Dağın alçak kesimlerinde haftalarca aklimatizasyon (alıştırma) süreci geçirmek yerine, bazıları ksenon gazı ve hipoksik (düşük oksijenli) çadırlar kullanarak bu süreci hızlandırdı. Ancak bu yeni yöntemler bilimsel, etik ve çevresel açıdan çeşitli tartışmaları beraberinde getirdi.
KSENON GAZI
İngiliz ordusuna bağlı “Xenon” adlı dağcı grubu, kanda oksijen taşıyan alyuvarları artırdığı iddia edilen ksenon gazını kullanarak yalnızca 6 gün içinde zirveye ulaştı. Rehber Lukas Furtenbach, bu yöntemin henüz bilimsel olarak yeterince desteklenmediğini kabul etmekle birlikte, dağda geçirilen sürenin azalmasının karbon ayak izini ve şerpa rehberlerin yükünü hafifleteceğini savundu.
Ancak ksenon gazı, diğer bazı spor dallarında performans artırıcı etkisi nedeniyle yasaklılar listesinde yer alıyor. Nepal Turizm Bakanlığı ise dağcılardan bu yöntem hakkında önceden bilgi alınmadığını belirterek konuya ilişkin resmi bir soruşturma başlattı.
HİPOKSİK ÇADIRLAR
Amerikan ve Ukrayna vatandaşı Andrew Ushakov ise tırmanış öncesinde New York’taki apartman dairesinde hipoksik çadır kullanarak zirveye 4 gün içinde ulaştı. Bu çadırlar, Everest’teki düşük oksijen seviyesini taklit ederek vücudu yavaş yavaş yüksek irtifaya hazırlıyor. Kullanıcıları, yöntemin tırmanışı hızlandırmak değil, güvenli hale getirmek amacı taşıdığını savunuyor.
EKONOMİYE ETKİSİ
Yeni tekniklerin tırmanış süresini kısaltması, yerel kültüre ve ekonomiye etkileri bakımından da eleştiriliyor. Nepal'in yerli rehberleri olan şerpalar, bu sürecin kısalmasıyla birlikte iş hacimlerinin ve gelirlerinin azalmasından endişe duyuyor. Ayrıca bu yöntemlerin yaygınlaşmasının, dağcılık deneyimi olmayan kişilerin de hızla zirveye çıkmayı denemesiyle güvenlik risklerini artırabileceği belirtiliyor.
Dağcılık camiası bu teknolojik desteklerin etik olup olmadığını tartışırken, uzmanlar gelecekte daha fazla düzenleme ve denetim gerekebileceği konusunda hemfikir.
