Balığı doğru seçmek, hem besin kalitesi hem de olası zehirlenme risklerini ortadan kaldırmak açısından büyük önem taşıyor. Uzmanlara göre tezgâhlarda saatlerce bekleyen, buzla teması kesilen ya da hijyen kurallarının uygulanmadığı yerlerden alınan balıklar ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Bu nedenle balığın tazeliğini anlamak için birkaç temel işareti iyi bilmek gerekiyor.
Balık satın alırken ilk değerlendirilecek nokta her zaman dış görünüm. Uzmanlar, balığın gözlerinin parlak ve şeffaf olması gerektiğini belirtiyor. Mat, çökük veya donuk görünen gözler ürünün beklediğine işaret ediyor. Aynı şekilde koku da önemli bir kıstas: Balığın hafif deniz ya da nehir kokusu taşıması normal kabul edilirken, amonyak benzeri ağır kokular bozulmanın erken habercisi sayılıyor. Bu temel işaretler çoğu zaman balığın taze olup olmadığını anlamak için yeterli ipuçlarını sunuyor.
BALIĞI EVE TAŞIRKEN YAPILAN HATALAR TAZELİĞİ BOZUYOR
Balık tezgâhtan alındıktan sonra başlayan süreç de tazeliği koruma açısından kritik. Uzmanlar, balığın özellikle açık pazarlardan alınması durumunda daha dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor. Uzun süre buzsuz kalan balıkların hızlı şekilde bakteri üretmeye başladığına dikkat çekiliyor.
Eve giderken soğutucu poşet kullanılması önerilirken, sıcak havalarda bu poşetin neredeyse zorunlu hâle geldiği ifade ediliyor. Balığın eve ulaştığında hemen temizlenmesi ve kısa süre içinde pişirilmesi, ürünün mikroorganizmalara karşı daha güvenli hale gelmesine yardımcı oluyor.
SOLUNGAÇLARIN RENGİ NEYİ GÖSTERİYOR?
Balığın tazeliğini anlamak için en güvenilir göstergelerden biri de solungaçların rengi. Uzmanlar, kırmızı ya da pembe tonlarındaki solungaçların taze balığa işaret ettiğini anlatıyor. Solungaçların koyulaşması, yapışkan bir tabaka oluşması veya kötü koku yayması ise beklemiş ürün olabileceği anlamına geliyor.
Ancak burada tek bir işarete göre karar vermenin doğru olmayacağı da vurgulanıyor. Bazı balık türlerinde solungaç rengi farklılık gösterebiliyor. Bu nedenle hem kokuya hem derinin parlaklığına hem de solungaç rengine bakılarak çok yönlü bir değerlendirme yapılması öneriliyor.
DONDURULMUŞ BALIĞI ÇÖZERKEN YAPILAN EN BÜYÜK YANLIŞ
Balığı dondurulmuş şekilde alanlar için çözme yöntemi de sağlığı doğrudan etkiliyor. Uzmanlar, dondurulmuş balığın kesinlikle oda sıcaklığında çözülmemesi gerektiğini belirtiyor. En güvenilir yöntem, balığın buzdolabında yavaşça çözülmesini beklemek.
Zaman kısıtlıysa soğuk suya alınarak çözme yapılabiliyor; mikrodalga da alternatif olarak kullanılabiliyor ancak dikkatli olunması gerekiyor. Pişirme aşamasında ise balığın iç sıcaklığının yaklaşık 70°C’ye ulaşması, büyük balık parçalarının en az 15–20 dakika pişirilmesi öneriliyor. Bu işlem bakteri riskini büyük ölçüde azaltıyor.
HAZIR BALIKLARDA GİZLENEN RİSK: BAHARAT HER ŞEYİ MASKELEYEBİLİR
Tezgahta canlı balık görmek her zaman tamamen güvenli olmasa da, uzmanlar güvenilir noktalardan alınan canlı balıkların daha iyi bir tercih olduğunu belirtiyor. Zincir marketlerde soğuk zincirin korunması ve balığın anında temizlenebilmesi, uzun süre tezgahta bekleyen balıklara kıyasla daha sağlıklı bir seçenek sunuyor.
Hazır pişmiş, marine edilmiş veya baharatlanmış balıklarda ise tazeliğin anlaşılması daha zor. Baharat ve soslar, bozulmuş balığın kokusunu maskeleyebilir. Bu nedenle bu tür ürünlerde özellikle satın alma sürecinde güvenilirlik büyük önem taşıyor.
