Arkadaş grubu veya dijital ortamda akran zorbalığına maruz kalan çocuklar, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) doğrudan suç tipi olarak yer almayan bu durum karşısında, “tehdit”, “şantaj”, “yaralama”, “hakaret”, “öldürmeye teşebbüs” ve “kişisel verilerin hukuka aykırı ele geçirilmesi” gibi maddeler kapsamında korunuyor.
İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi Başkanı Avukat Kardelen Ateşci, okulda veya dijital ortamda zorbalığa uğrayan çocuğun hem gerçek dünyada hem de ekran arkasında baskı altında kaldığını belirtti. Özellikle özel görüntülerin paylaşılarak korkutma veya kontrol sağlama amaçlı kullanımının, çocuğun mahremiyetini ve özgüvenini zedelediğini vurguladı.
Hukuki Süreç ve Delil Önemli
Ateşci, zorbalık vakalarında olayın belgelendirilmesinin kritik olduğunu belirterek şunları söyledi:
Dijital zorbalıkta ekran görüntüleri, fiziksel şiddet varsa sağlık raporu delil olarak kullanılabilir.
İlk başvuru noktası okul yönetimi ve rehberlik servisleri olmalıdır.
Gerekirse şikayet emniyet birimleri, savcılık veya Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü aracılığıyla yapılabilir.
Baroların çocuk hakları merkezleri ve adli yardım servisleri, ücretsiz avukat desteği sunuyor.
Hukuki yola başvurmanın bazen akranlar arasındaki gerilimi artırabileceği, dolayısıyla çözüm için hukukla birlikte sosyal ve psikolojik desteğin de gerektiği ifade edildi.
Çocukların Cezai Sorumluluğu
12 yaş altı: cezai sorumluluk yok.
12-15 yaş arası: ayırt etme gücü dikkate alınır.
15-18 yaş arası: cezai sorumluluk var, ancak yaş ve gelişim düzeyine göre indirim uygulanabilir.
Dijital Dünyada Siber Zorbalık
Ateşci, internet ve sosyal medya kullanımının artmasıyla çocukların siber zorbalığa daha açık hale geldiğini belirtti. Önerilen önlemler:
Çocuğun görüntü ve kişisel verilerinin silinmesi için sosyal medya platformlarına başvuru
İhbarweb.org.tr üzerinden başvuru
Gerekirse sulh ceza hakimliğine erişim engeli talebi
Şikayetçi olunması, sorumluların cezalandırılması için önemli
Okul Ortamında Zorbalıkla Mücadele
İstanbul 2 Nolu Barosu Çocuk Hakları Komisyonu Başkanı Avukat Ülkü Sarıtaş:
15 Kasım 2022’de yürürlüğe giren Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği ile akran zorbalığı disiplin maddeleri arasına alındı.
2023-2024 eğitim öğretim yılında “okul temelli sosyal sorumluluk çalışmaları” seçmeli ders olarak sunuldu.
Veliler okul idaresine dilekçe ve CİMER üzerinden şikayette bulunabilir.
Sarıtaş, okul idaresinin kayıtsız kalması durumunda noter ihtarı ve tazminat davaları açılabileceğini belirtti. Ayrıca, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na başvuru ile idari yaptırımların uygulanabileceğini aktardı.
