İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) ile Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü, Moğolistan'ın Tuul Vadisi'nde yürüttükleri kazı çalışmalarında, bölgenin Göktürkler ile Dokuz Oğuzlar'ın savaştığı ve yaşadığı "Togu Balık" kenti olduğunu kanıtladı.
Ortak Kazı Çalışmaları
İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi ile Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü işbirliğiyle, TİKA'nın desteğiyle gerçekleştirilen kazı çalışmaları, Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarında da adı geçen Dokuz Oğuzlar'a (Uygurlar'ı kuran boylar) ait Togu Balık kentinde sürdürülüyor. Kazı çalışmalarında 30 kişilik bir ekip görev alıyor.
Kazı Alanı ve Araştırmalar
İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan'ın koordinasyonu ve Prof. Dr. Anıl Yılmaz ile Doç. Dr. Enkhtur Altangerel'in başkanlığında yürütülen çalışmalarda, eski Türklerin inanç, ölü kültü ve şehircilik gibi konulardaki yaşam şekillerine dair detaylı bilgilere ulaşılması hedefleniyor. Araştırmalar, Tuul Nehri'nin iki yakasındaki şehir kalıntıları ve çevresindeki Mayhan, Tömst ve Agit dağlarını kapsayan 100 kilometrekarelik alanda gerçekleştiriliyor.
Eski Türklerden Kalan Kültür Varlıkları
Prof. Dr. Şaban Doğan, Türkler için kutsal kabul edilen Ötüken'in de bulunduğu Moğolistan topraklarında, eski Türklerden kalma şehir harabeleri, anıt mezar kompleksleri, kurganlar ve petroglifler başta olmak üzere sayısız kültür varlığı bulunduğunu belirtti. Moğolistan'da bugüne kadar 200'e yakın yazıt bulunduğunu ve bilim camiasının bu topraklara ilgisinin 1800'lü yıllardan bu yana arttığını ifade eden Doğan, her yıl 60 ila 90 arasında uluslararası bilim heyetlerinin arkeolojik çalışmalar yaptığını aktardı.
Togu Balık'ın Önemi
Prof. Dr. Doğan, İslamiyet öncesi Türk tarihini, kültür ve medeniyetini anlamak için bu coğrafyada arkeolojik çalışmalar yapmanın önemine vurgu yaparak, "Tarihi kaynaklarda adı geçen ancak neresi olduğu bugüne kadar tam olarak tespit edilemeyen Togu Balık, bilinen Uygur şehirlerinden çok daha eski. Bu şehrin gün yüzüne çıkarılması, Uygurlar'ın yerleşik yaşamına dair bulgularımızı en az 100 yıl geriye götürecek," dedi.
Önemli Keşif
Prof. Dr. Doğan, Togu Balık'ı kanıtlayan buluntulara ulaştıklarını belirterek, "Kazı çalışması yaptığımız bir bina kalıntısında Uygur seramiklerine ulaştık. Bu buluntular, bölgenin Togu Balık olduğunu kanıtlıyor. Bu, Türklerin yerleşik hayata geçişine dair yeni bilgilere ulaşılmasını sağlayacak," diye konuştu.
