Aralık ayı enflasyonunun netleşmesinin ardından memur ve memur emeklilerine uygulanacak zam oranı belli olmaya başladı. Sendikalar enflasyon oranında yapılacak zamların yetersiz olacağını belirterek refah payı talebini gündeme getirdi. Bu talebin ardından kamuoyunda refah payının ne olduğu, kimlere uygulandığı ve nasıl hesaplandığı merak konusu hâline geldi.
REFAH PAYI NEDİR?
Refah payı, ekonomik koşullardaki iyileşmeler doğrultusunda kamu çalışanları ve emeklilerin maaş veya ücretlerine yapılan ek bir artış olarak tanımlanıyor. Bu sayede çalışanların ve emeklilerin satın alma gücünün korunması hedefleniyor. Ekonomik büyümeden pay alınmasına olanak tanıyan refah payı çoğunlukla toplu iş sözleşmeleri veya devlet tarafından yapılan maaş düzenlemeleri sırasında gündeme geliyor.
REFAH PAYI KİMLERE VERİLİR?
Refah payı çeşitli meslek gruplarında olanlara alım gücünü artırmak amacıyla verilir. Refah payından asgari ücretliler, memurlar ve bazı durumlarda sosyal yardım alanlar faydalanabiliyor. Kamu ve özel sektör emeklileri de dönemsel olarak maaşlarına yansıtılan refah payı artışı ile ekonomik koşullardaki iyileşmeden yararlanabiliyor. Asgari ücrete de büyüme ve enflasyon dikkate alınarak refah payı ekleniyor.
REFAH PAYI NASIL HESAPLANIR?
Refah payı temelde enflasyon oranları ve ekonomik büyüme verilerine göre belirleniyor. Ayrıca toplu sözleşme sürecindeki müzakereler de refah payı oranının belirlenmesinde belirleyici konumda. Enflasyon oranı, genellikle TÜİK tarafından açıklanan tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre belirlenir ve refah payı bu orana ek bir artış olarak hesaplanır.
Ekonomideki büyüme verileri, çalışanların maaşlarına yansıtılacak refah payı için referans kabul edilir. Kamu çalışanları ve emeklilere yönelik artışların belirlenmesi ise çoğunlukla toplu iş sözleşmeleri sırasında sendikalar ve hükümet arasında yapılan müzakerelerle netleşir. Bu süreçte ekonomik göstergeler, enflasyon oranı ve büyüme verileri birlikte değerlendirilir.
