İklim değişikliği, göçmen kuşların göç yolları ve üreme dönemleri üzerinde belirgin etkiler bırakmaya devam ediyor. Diyarbakır'daki Devegeçidi Baraj Gölü havzasında yapılan uzun süreli gözlemler, bu değişimin canlı örneklerinden biri olan Macar ördeklerinin göç alışkanlıklarında önemli bir farklılık yaşandığını ortaya koydu.
Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünden uzman akademisyenler tarafından yürütülen çalışmalarda, geçmişte yalnızca kış göçmeni olarak görülen Macar ördeklerinin artık Diyarbakır'da ürediği tespit edildi. Bu durum, küresel ısınmanın kuş popülasyonları üzerindeki etkilerini net biçimde gözler önüne serdi.
Macar ördekleri Diyarbakır’da ilk kez yavruladı
Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Karakaş, 28 yıldır bölgedeki kuşların göç ve üreme davranışlarını incelediklerini belirtti. Karakaş, Diyarbakır ve çevresinde bugüne kadar 287 kuş türü tespit ettiklerini, bunların bazılarını yıl boyunca gözlemlediklerini, bazılarının ise göç ve üreme dönemlerinde bölgeyi kullandıklarını ifade etti.
Kuşların üreme ve konaklama alanlarını seçerken iki temel faktöre bağlı hareket ettiğini aktaran Karakaş, “Biri ekolojik gereksinimler, diğeri ise türün evrimsel geçmişidir. Fakat küresel ısınma bu dengeyi bozuyor. Leylekler gibi bazı türler artık göç etmiyor, bölgede kışlıyor. Şimdi de Macar ördeklerinde benzer bir değişim gözlemledik,” dedi.
Prof. Dr. Karakaş, geçmişte yalnızca kış mevsiminde gözlemlenen Macar ördeklerinin artık yaz aylarında da bölgede bulunduğunu ve ilk kez ürediklerinin tespit edildiğini açıkladı. Elde edilen bulgulara göre, bir erkek, üç dişi ve beş yavrudan oluşan bir Macar ördeği grubu baraj gölünde kayıt altına alındı.
Yeni göç düzeni, yeni üreme alanları
Yüksek lisans öğrencisi Rahmi Aktaş ise Devegeçidi havzasında 6 ay süren gözlemler sonucunda 118 farklı kuş türü tespit ettiklerini belirtti. Bu türler arasında yerli, yaz göçmeni ve kış göçmeni kuşlar bulunuyor. Macar ördeklerinin normalde şubat-nisan döneminde bölgede bulunup daha sonra ayrıldığını ancak bu yıl bölgede kalarak ürediklerini vurgulayan Aktaş, “Küresel ısınma nedeniyle bu değişim yaşanıyor. Macar ördekleri artık Diyarbakır’da üremeye karar verdi,” ifadelerini kullandı.
Uzmanlara göre, önümüzdeki yıllarda başka ördek türlerinin de bölgede kalıcı hale gelmesi ve düzenli olarak üremesi bekleniyor. Ayrıca, geçmişte nadiren gözlenen yırtıcı Ak Çaylak gibi türler de artık bölgede düzenli olarak ürüyor.
