Türkiye'de emekli olmak isteyen vatandaşların kaderi, üç tarihe göre belirleniyor. Çünkü sigorta girişine göre bu üç ana dönemde uygulanan yaş ve prim günü hesaplamaları değişiklik gösteriyor. Özellikle erken yaşta çalışma hayatına atılanlar için avantajlar ve dezavantajlar, yine sigorta giriş tarihine göre değişiyor.
BİRİNCİ GRUP 8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ SİGORTALI OLANLAR
Sigorta girişi 8 Eylül 1999 olan vatandaşlar şu an emeklilik için en avantajlı grup. Çünkü bu dönemde 18 yaşından önce sigortalı olan vatandaşların çalıştıkları süre sadece prim günü hesabına değil aynı zamanda emeklilik yaşına da katkı sağlıyor.
Kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi, 18 yaş tamamlandıktan sonraki dönem üzerinden hesaplanıyor. Ancak erken yaşta sigorta girişi hem yıl şartının daha çabuk tamamlanmasına hem de daha genç yaşta emekli olunmasına tanıyor. Bu kapsamda, şartları sağlayan vatandaşlar 47 ile 48 yaşları arasında emekliliği hak edebiliyor.
İKİNCİ GRUP 8 EYLÜL 1999 - 30 NİSAN 2008 ARASINDA SİGORTALI OLANLAR
Bu dönemde sigortalı olanlar için 18 yaşından önceki çalışmalar yalnızca prim gününe sayılıyor. Emeklilik yaşı ise 18 yaş sonrasında başlayan sigortalılık tarihine göre hesaplanıyor.
Kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emeklilik hakkına sahip oluyor. Bu grup için erken sigorta başlangıcı prim gününü tamamlamada avantaj sağlasa da yaş şartında ne yazık ki bir değişiklik olmuyor.
ÜÇÜNCÜ GRUP 30 NİSAN 2008 SONRASI SİGORTALI OLANLAR
2008 yılı sonrasında çalışmaya başlayanlar için uygulanan sistem prim odaklı. 18 yaşından önceki çalışma süresi diğer yıllarda olduğu gibi emeklilik hesabına dahil edilmiyor. Dolayısıyla emeklilik yaşı sadece prim gününün tamamlanmasına bağlı olarak belirleniyor.
Primlerini erken tamamlayanlar için ise yaş şartında bazı esneklikler mevcut. Ancak temel olarak sistem, yaş yerine primin tamamlanma tarihini dikkate alıyor.
PRİM GÜNÜ VE YAŞ ŞARTLARI NASIL HESAPLANIYOR?
Emeklilik için sigorta türüne göre farklı prim günü şartları uygulanıyor. Bu şartlar ise şöyle:
- SSK (4A): 7200 prim günü
- Bağ-Kur ve Emekli Sandığı (4B–4C): 9000 prim günü
Sigortalı, kendi statüsüne göre prim gününü tamamladıktan sonra, bağlı olduğu dönemin yaş koşuluna göre emekliliğe hak kazanıyor.
2035 SONRASI EMEKLİLİK YAŞI KADEMELİ ARTACAK
1 Ocak 2036’dan itibaren emeklilik yaşı, her yıl bir yaş artacak şekilde düzenlenecek. Yani, 2035 yılına kadar prim gününü tamamlayan kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecek. Bu tarihten sonra prim gününü tamamlayanlar için ise yaş şartı kademeli şekilde yükselecek. Bu durumdan en çok 2008 yılından sonra sigorta girişi olan vatandaşlar etkilenecek.
EN AVANTAJLI SİGORTA GİRİŞ YILI HANGİSİ?
Sigorta giriş yılına göre vatandaşların sahip oldukları avantajlar şöyle:
- 1999 öncesi sigortalılar: 18 yaş öncesi çalışmalar, hem prim hem yaş hesabına dahil. En erken emekli olanlar bu gruptan çıkıyor.
- 1999–2008 arası sigortalılar: 18 yaş öncesi süre yalnızca prim gününe ekleniyor. Yaş, 18 sonrası sigorta girişine göre belirleniyor.
- 2008 sonrası sigortalılar: 18 yaş öncesi çalışma dikkate alınmıyor. Yaş, prim gününün ne zaman tamamlandığına bağlı olarak değişiyor.
