Arbitraj Nedir?

Arbitraj, finansal piyasalarda dengesizliklerden faydalanarak risksiz kar elde etme stratejisi olarak öne çıkar. Bir yatırımcı, bir piyasadan düşük fiyatla aldığı bir varlığı, aynı anda başka bir piyasada yüksek fiyatla satabilir. Arbitraj işlemleri, piyasa dengesini bozan piyasalarda gerçekleştirilmez. İnsanlar arbitrajı öğrenmek ister. Bu yüzden arama motorlarında arbitraj nedir diye aratırlar. Bu yazımızda sizlere arbitraj nedir hakkında tüm merak ettiklerinizi aşağıda yanıtlayacağız.

Bilgilendirme: Aşağıda anlatılan arbitraj konusu sadece bilgilendirme amaçlıdır, hiçbir yatırım tavsiyesi bulunmamaktadır. 

Kütahya Ekspres’in ekonomi kategorisindeki diğer yazılarına ‘buraya‘ tıklayarak ulaşabilirsiniz!

Arbitraj Nedir?

Risksiz kar elde etmek amacıyla farklı piyasalardaki fiyat dengesizliklerinden yararlanma stratejisine arbitraj denir.

Arbitraj açığı nedir?

Açık, genellikle finansal krizler veya dalgalı piyasa koşulları sırasında meydana gelen ciddi fiyat dalgalanmalarının neden olduğu fiyat eşitsizliklerini ifade etmek için kullanılır. İşlem hacmine bağlı olarak, farklı borsalardaki fiyat farkları önemli ölçüde değişebilir.

Bu durum, yüksek arbitraj fırsatları sunabilir gibi görünse de, borsalar genellikle kayıpları sınırlamak amacıyla satışları durdurma veya yüksek alım-satım makasları gibi önlemler alır.

Arbitraj nasıl yapılır?

Arbitraj işlemleri, alım ve satım işlemlerinin eş zamanlı olarak gerçekleştirildiği bir stratejiyi ifade eder. Bu sayede iki fiyat arasındaki farkın değişmemesi sağlanır. Bu tür işlemler için spot fiyat ile vadeli fiyat arasında bir fark oluşması gerekmektedir. Bu fark, bir oran üzerinden hesaplanır ve Arbitraj oranı olarak adlandırılır. Aşağıdaki formül ile hesaplanır:

[Spot Fiyat – Vadeli Fiyat] / Vadeli Fiyat = Dolaylı Kotasyon Para Birimi Faizi – Dolaysız Kotasyon Faizi

Arbitraj hesaplama olarak bilinen bu yöntem, işlemi gerçekleştiren kişi veya kurumun elde edeceği karı tahmin etmek için son derece faydalıdır. Örnekler, arbitraj işlemlerinin nasıl çalıştığını daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Döviz kurları üzerinden bir örnek vermek gerekirse:

Diyelim ki 1 dolar, Türkiye’de 27,75 TL’ye ve ABD’de 27,90 TL’ye satılıyor. Bu durumda doların Türkiye piyasasında daha ucuz olduğunu hemen fark edebiliriz. Bu nedenle Türkiye’den dolar alıp, aldığımız dolarları ABD piyasasında tekrar Türk lirasına çevirelim. Bu işlem sayesinde her 1 dolar için 0,15 TL kâr elde edilir.

Arbitraj türleri nelerdir?

Arbitraj işlemleri, kendi içlerinde farklı türlerde gerçekleştirilir. Temel olarak üç ana kategoriye ayrılırlar. Bu türleri sizler için bir araya getirdik.

1. Döviz Arbitrajı:
Döviz arbitrajı, iki ayrı piyasadaki döviz kuru farklılıklarından yararlanmayı amaçlar. Özellikle piyasa volatilitesinin arttığı dönemlerde tercih edilen bir stratejidir. Yukarıda verilen örnek, döviz arbitrajının tipik bir uygulamasını temsil eder.

2. Çapraz Kur Farklılıklarına Bağlı Arbitraj:
Bu tür arbitraj işlemlerinde üç farklı para birimi kullanılır. Para birimleri arasındaki çapraz kur farklılıkları, karlı bir işlem için gerekli koşulları sağlar. Burada odaklanılan şey, farklı para birimleri arasındaki çapraz kur farklılıklarıdır. Dolayısıyla, bu tür işlemlerde iki yerine üç farklı işlem gerçekleştirilir.

3. Üç Uçlu Arbitraj:
Üç uçlu arbitraj işlemlerinde de üç farklı para birimi kullanılır. Bu para birimleri arasında, üçüncü birimin değeri üzerinden bir denge oluşturulması gerekmektedir. Bu denge oluşmadığında ise kar fırsatları ortaya çıkar. Bu tür arbitraj işlemleri, karmaşık ancak karlı olabilecek işlemler arayan yatırımcılar tarafından tercih edilebilir.

Arbitraj işlemi yapılan yatırımlar nelerdir?

Arbitraj işlemleri genellikle altın ve döviz piyasalarında gerçekleştirilir. Her ülkenin birden fazla altın ve döviz borsası bulunması nedeniyle fiyat dengesizlikleri ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda yatırımcılar arbitraj işlemleri yaparak kar elde edebilirler. Sadece ülke içindeki borsalarda değil, aynı zamanda ülkeler arası borsalardaki fiyat farkları da arbitraj fırsatlarına yol açabilir.

Altın ve döviz borsalarında fiyat dengesizliği, yatırımcılara düşük riskli kazançlar sağlar. Bu piyasalarda yaygın olarak görülür. Diğer yatırım ürünlerinde fiyat dengesizlikleri genellikle daha az belirgindir ve bu nedenle arbitraj kazançları sınırlıdır. Bu nedenle yatırımcılar, arbitraj yakalayabilmek için altın ve döviz borsalarını takip etmeye önem verirler.

Altın ve döviz hesapları için Ziraat Bankası, Garanti Bankası gibi bankaları tercih edebilirsiniz.

Arbitraj Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Arbitraj nedir olduğunu detaylıca öğrendik. Bu bölümde, arbitraj hakkında sıkça sorulan sorulara cevaplar bulacak ve bu stratejinin temel prensiplerini keşfedeceğiz.

Arbitraj örnekleri nelerdir?

Her ne kadar günümüz piyasa koşullarında insan gücüyle arbitraj yapmak zor olsa da, özellikle volatilitenin arttığı zamanlarda teorik olarak arbitraj fırsatları doğabilir. Örneğin, Euro TL – Dolar TL oranları kullanılarak Euro-Dolar fiyatını hesaplamak, Euro-Dolar üzerinde arbitraj yapmayı mümkün kılabilir. Euro-Dolar arbitrajı neredeyse imkânsız gibi görünse de, TL’nin dahil edilmesiyle bu strateji teorik olarak uygulanabilir hale gelir.

Ayrıca, altın emtiası üzerinde de arbitraj fırsatları yakalanabilir. Altın, neredeyse tüm yerel borsalarda işlem gördüğü için bu konuda birçok arbitraj fırsatı mevcuttur. Altının uluslararası piyasalarda dolar cinsinden işlem gördüğünü, ancak yerel borsalarda yerel para birimleriyle alınıp satıldığını düşünelim. Bu durumda, aynı ürünü farklı para birimleri arasında dönüştürerek iki farklı borsa arasında arbitraj yapma fırsatı doğabilir.

Arbitraj yaparken en önemli kural, aynı ürünü bir yerden alırken aynı anda diğer bir yerde satma gerekliliğidir. Temelde arbitraj, fiyat farklarından faydalanmayı amaçlar ve bu farkları kullanarak kar elde etmeyi hedefler.

Arbitraj işlemi yapmak mantıklı mı?

Arbitraj işlemi, alış ve satış süreçlerindeki “pip” aralığının genellikle düşük olması nedeniyle genel olarak düşük riskli bir strateji olarak kabul edilir. Yatırımcılar, kısa vadeli al-sat işlemleri yaparak farklı borsalar arasında avantaj elde etmeye çalışırlar. Bu tür işlemler, yüksek işlem hacmi ve deneyimle gerçekleştirildiğinde, minimum riskle karlı pozisyonlar açma potansiyeline sahiptir.

Ancak günümüzde, arbitrajın saniyeler içinde gerçekleşen işlemler üzerinden ve özel algoritmalar tarafından yönlendirilen yatırım botları tarafından uygulandığı da göz ardı edilmemelidir. Bu otomatik işlem botları, hızlı ve hassas hareket edebilme yetenekleri sayesinde arbitraj fırsatlarını hızlı bir şekilde değerlendirebilirler. Dolayısıyla, yatırımcılar arbitraj stratejilerini oluştururken bu otomatik işlem botlarının etkisini de göz önünde bulundurmalıdır.

Arbitraj hangi yollarla yapılır?

Döviz, hisse senedi, emtia ve kripto para gibi çeşitli varlıklar, spot piyasalarda veya vadeli işlemlerde işlem yaparak arbitraj fırsatları değerlendirilebilir.

Kütahya Ekspres’in ekonomi kategorisindeki diğer yazılarına ‘buraya‘ tıklayarak ulaşabilirsiniz!