Apandis kanseri, bugüne kadar çoğu insanın adını bile duymadığı, son derece nadir bir kanser türüydü. Genellikle doktorlar meslek hayatları boyunca belki bir ya da iki vakayla karşılaşıyor, bu hastalık da çoğunlukla ileri yaşlarda teşhis ediliyordu. Ancak yeni araştırmalar, bu durumun değişmeye başladığını gösteriyor.
Annals of Internal Medicine dergisinde yayımlanan geniş çaplı bir çalışmaya göre, 1970 sonrası doğanlarda apandis kanseri vakaları dikkat çekici şekilde artış gösterdi. Bu yaş grubunda görülme sıklığı, 1940’larda doğanlara göre üç ila dört kat daha yüksek. Hâlâ milyon kişide sadece birkaç vakayla sınırlı kalsa da artış hızı endişe yaratıyor. Dahası, apandis kanseri vakalarının üçte biri artık 50 yaş altındaki yetişkinlerde görülüyor. Bu oran, diğer sindirim sistemi kanserlerine göre oldukça yüksek.
Yaşam tarzı ve çevresel faktörler şüpheli
Kesin nedeni henüz bilinmese de uzmanlar yaşam tarzı değişimlerinin bu artışta rol oynayabileceğini düşünüyor. Obezite oranları 1970’lerden bu yana katlanarak arttı. Aşırı kilo, sindirim sistemi kanserleri dahil pek çok kanser türü için risk faktörü.
Ayrıca işlenmiş gıdalar, şekerli içecekler ve kırmızı et tüketiminin artması da sindirim sistemi kanserlerini tetikleyen unsurlar arasında yer alıyor. Hareketsiz yaşam tarzı, uzun süre masa başında veya ekran karşısında oturmak da riski artırıyor.
Bunun yanı sıra plastik, kimyasal kalıntılar ve değişen su kalitesi gibi modern çevresel etkenlerin de etkili olabileceği belirtiliyor. Ancak bu bağlantıların netleşmesi için daha fazla bilimsel çalışma gerekiyor.
ERKEN TEŞHİS NEDEN ZOR?
Apandis kanserini tehlikeli kılan unsurlardan biri de genellikle tesadüfen, çoğu zaman apandisit şüphesiyle yapılan ameliyatlarda fark edilmesi. Hafif karın ağrısı, şişkinlik, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik gibi yaygın ve genelde masum belirtilerle ortaya çıktığı için erken tanı konulamıyor. Rutin tarama testleri bulunmayan bu kanserde tanı çoğu zaman gecikiyor.
Bu nedenle uzmanlar, özellikle genç yaşlarda bile inatçı karın belirtileri görüldüğünde zaman kaybetmeden doktora başvurulması gerektiğini vurguluyor.
NE YAPMALI?
Apandis kanseri gibi nadir hastalıkların bile artabileceğini gösteren bu tablo, sağlıklı yaşamın önemini bir kez daha ortaya koyuyor. Uzmanlar şu önlemleri öneriyor:
Sağlıklı kiloyu korumak
Sebze, meyve ve tam tahıllar açısından zengin dengeli beslenmek
Fiziksel olarak aktif olmak
Sigara ve alkol tüketiminden kaçınmak
Ayrıca uzun süreli antibiyotik kullanımı ile bağırsak florasının bozulması arasındaki ilişkinin de araştırıldığına dikkat çekiliyor.
Apandis kanserindeki bu artış, sindirim sistemi kanserlerinde genel olarak gözlenen yükselişin bir parçası. Daha fazla araştırma ve bilinçlenme sayesinde bu hastalıkların erken yakalanması ve daha iyi tedavi edilmesi mümkün olabilir.