El yazısındaki değişimler, demansın habercisi olabilir
Nörolojik hastalıklar, genellikle hafıza kaybı veya davranış bozuklukları gibi belirtilerle tanınır. Ancak uzmanlara göre daha az bilinen ama bir o kadar da kritik bir belirti var: El yazısındaki ani değişiklikler. El yazınız, beyninizin işleyişi hakkında önemli ipuçları verebilir. Özellikle harflerin şekillerinde bozulma, yazının okunabilirliğinde düşüş ve yazma hızında belirgin farklılıklar, demansın erken habercisi olabilir.
Uzmanlar, özellikle ileri yaş grubundaki bireylerin yazı karakterlerinde fark edilir bozulmalar yaşaması durumunda bu değişikliğin sadece fiziksel değil, zihinsel bir uyarı olarak değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Çünkü el yazısı, motor becerilerle birlikte bilişsel işlevlerin de bir yansımasıdır.
El yazısı neden bu kadar önemli?
Beyin, yazı yazma sürecinde birçok bölgesini senkronize biçimde kullanır. Bu süreçte hafıza, dikkat, motor kontrol ve planlama gibi beceriler aktif rol oynar. Dolayısıyla, yazıda meydana gelen ani bozulmalar, bu bölgelerdeki fonksiyon kaybına işaret edebilir. Özellikle daha önce düzgün yazı yazabilen bireylerin bir anda harfleri yamuk, dengesiz ya da karışık şekilde yazmaya başlaması, altta yatan nörolojik bir problemi gösterebilir.
Yapılan araştırmalar, demans hastalarının el yazısında belirgin bir yavaşlama, harfler arasında dengesizlik ve kelime bütünlüğünde bozulma gibi ortak özellikler gösterdiğini ortaya koymuştur.
Sadece el yazısı değil: Diğer erken belirtiler
El yazısındaki değişikliklerin yanı sıra demansın farklı ve genellikle göz ardı edilen belirtileri de bulunmaktadır. Bunlar arasında:
Tanıdık yerlerde kaybolmak
Sık kullandığı nesneleri yanlış yerlere koymak
Kelime bulmakta zorlanmak veya yanlış kelimelerle konuşmak
Adım atarken ayaklarını sürümek
Daha önce keyif aldığı yiyecek ve aktivitelerden zevk alamamak
Günlük planlama ve zaman yönetiminde zorlanmak
İnsan isimlerini veya yüzleri hatırlayamamak
gibi belirtiler yer alır.
Erken teşhis hayat kurtarabilir
Demansın kesin bir tedavisi bulunmasa da erken teşhis, hastalığın ilerleyişini yavaşlatmada büyük önem taşır. Bu nedenle bireylerin ve aile üyelerinin davranış ve alışkanlık değişimlerine dikkat etmesi büyük önem taşır. Özellikle yaşlı bireylerde görülen bu tür belirtiler, hafife alınmamalı ve mutlaka bir nöroloji uzmanına başvurulmalıdır.
Uzmanlar, bireylerin zaman zaman yazı yazma pratikleri yaparak motor ve bilişsel becerilerini canlı tutabileceğini de belirtiyor. Ayrıca düzenli beyin egzersizleri, dengeli beslenme ve sosyal etkileşim, demansa karşı koruyucu etki sağlayabilir.