Avrupa genelinde etkisini artıran sıcak hava dalgaları, özellikle açık alanda çalışanlar için ciddi sağlık riskleri oluşturuyor. Tarım, inşaat ve temizlik gibi fiziksel efor gerektiren sektörlerde sıcak stresine bağlı ölümler gündeme gelmeye başladı. Uzmanlar, işçilerin hem riskleri hem de yasal haklarını bilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Sıcak stresinin etkileri yalnızca anlık rahatsızlıklarla sınırlı kalmıyor. Sıcak bitkinliği, sıcak çarpması ve hatta ölüm dahil olmak üzere pek çok tehlike barındırıyor. Ayrıca kalp, böbrek ve solunum sistemlerinde uzun vadeli tahribatlar da söz konusu.
Sıcaklık 30 Dereceyi Aşınca Tehlike Artıyor
Uzmanlara göre 29-32°C üzerindeki sıcaklıklar, özellikle yoğun fiziksel emek gerektiren işlerde yüksek risk anlamına geliyor. Avrupa’da bazı ülkeler bu seviyelerde dış mekan çalışmalarına sınırlamalar getiriyor. Fransa gibi ülkelerde işverenlere soğutma ve içme suyu sağlama zorunluluğu getirilmiş durumda. İtalya'da ise bazı bölgelerde günün en sıcak saatlerinde açık alanda çalışmak yasaklandı.
Vücut Sinyallerine Dikkat
İşçilerin sıcak stresi belirtilerini erken tanıması hayati önem taşıyor. Avrupa Sendikalar Konfederasyonu'na göre baş dönmesi, mide bulantısı, kas krampları, kafa karışıklığı ve bayılma gibi belirtiler görüldüğünde hemen iş bırakılmalı, gölgeli bir alana geçilmeli ve bol sıvı alınmalı. 30 dakika içinde vücut ısısı düşürülemezse acil yardım çağrılmalı.
İşçilerin Yasal Hakları Neler?
Avrupa Birliği genelinde sıcak stresi özelinde net bir mevzuat bulunmasa da, genel iş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri işçilerin kendilerini tehlikede hissettiklerinde çalışmayı reddetme hakkını tanıyor. Ancak bu hakların uygulamada yetersiz denetim ve düşük bildirim oranları nedeniyle sınırlı kalabildiği ifade ediliyor.
Türkiye’de İşçi Sıcaklarda Ne Yapabilir?
Türkiye’de 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işçilere “ciddi ve yakın tehlike” durumunda çalışmaktan kaçınma hakkı veriyor. Aşırı sıcaklar bu kapsama giriyor. İşçi, bu durumda İSG kuruluna ya da doğrudan işverene başvurabiliyor. İşveren, gerekli önlemler alınana kadar işçiye yaptırım uygulayamaz. Ayrıca işin tamamen durdurulması da İSG uzmanı veya müfettiş kararıyla mümkün.
Buna ek olarak, işverenin aşırı sıcaklıklarda mola sürelerini artırması, serin alanlar sağlaması ve koruyucu ekipman sunması yasal yükümlülükleri arasında.
Sonuç: Bilinçli İşçi, Güvende İşçi
Sıcak hava dalgalarının daha sık ve daha uzun süreli hale geldiği bu dönemde, hem çalışanların hem de işverenlerin bilinçli olması büyük önem taşıyor. İşçilerin vücut sinyallerini tanıması, işyerlerinin uygun çevresel düzenlemeler yapması ve yasal hakların ihmal edilmemesi, sıcak stresine bağlı can kayıplarının önlenmesi için hayati bir rol oynuyor.