Nevşehir'in el sanatlarıyla ünlü Avanos ilçesinde çanak ustası Şaban Topuz, 750 yıldır kullanılan atölyede dedesinden devraldığı mesleğini sürdürüyor.
50 yaşındaki Topuz, bu el sanatını çocukluk yıllarından itibaren benimsemiş ve Hititler dönemine kadar uzanan tarihî bir meslek geleneğini sürdürmektedir.
Dedesinin ismini taşıyan atölyede, çamura şekil vermekle başlayan Topuz, çıraklık dönemine 8 yaşında adım atmıştır ve ustalık eserlerini, tarihi mekanda üreterek satışa sunmaktadır. Atölye, 1000 metrekarelik kapalı bir alana sahiptir ve eski konağı andıran kemerli yapıların yanı sıra kayadan oyma mahzenlerden oluşur.
Turistler, bu atölyede çanak üretiminin nasıl gerçekleştiğini gözlemleyebilir ve ürünlerin sergilendiği odaları gezebilirler.
Topuz, geleneksel tezgahında Anadolu'da geçmiş medeniyetlerde kullanılan ürünlerin yanı sıra günümüzde talep gören aksesuar ve kullanım için uygun malzemeleri üretmektedir, bunu çanak ve seramik toprağı kullanarak yapar.
"AVANOS'TA 5 BİN YILDIR ÇANAKÇILIK YAPILIYOR"
Topuz, ilkokul yıllarından bu yana çamura şekil verme işini sürdürdüğünü belirterek, bu mesleği tarihi bir yapı içinde sürdürebilmenin heyecanını yaşadığını ifade etti.
Yaklaşık 21 yıl çırak ve kalfa olarak çalıştığı atölyeye 2002 yılında ortak olduğunu söyleyen Topuz, şunları ekledi:
Bu atölye 750 yıldır kullanılan ve bu geleneği devam ettiren nadir yerlerden biridir. Avanos'da çanakçılık, 5 bin yıldır sürdürülen bir geleneğin bir parçasıdır. Günümüzde yeni tekniklerle sentezleyerek farklı formlar ortaya çıkarıyoruz. 1960'lı yıllarda plastik ürünlerin yaygınlaşmasıyla çanakçılık gerilemeye başladı. Babam yurt dışına gitmiş, ben de orada doğmuşum. 1980'lerde turizmin canlanmasıyla babam tekrar Avanos'a döndü. Babamın arkadaşı burada bir çanak atölyesi açınca çıraklık yapmaya başladım. Daha sonra iş ortağı olduk. Buradaki bazı yerler doğal kaya oyma, bazıları insan yapımı. Atölyemizi ve ürünlerimizi sergilediğimiz odalarımız var. Kapadokya'ya neredeyse tüm ülkelerden misafirler geliyor. Son dönemde Çinli turistler arttı, onlar da ilgi gösteriyorlar. Bu meslekte sınırlar yok, hayalinizin ötesinde ürünler yapabilirsiniz. Son zamanlarda dekoratif ve kullanışlı ürünleri geliştirerek devam ediyoruz.
Topuz, atölye ve mahzenlerin tarihi ve doğal dokusuna zarar vermemek için herhangi bir düzenleme yapılmadığını da belirtti.
TURİSTLER ATÖLYEYE İLGİ GÖSTERİYORAtölyeyi ziyaret eden turistlerden Tuğbanur İlker, Kapadokya gezisi sırasında bu tarihi mekanın etkileyici atmosferinden etkilendiğini ve farklı ürünlerin olduğunu söyledi. Ayrıca, Uğur Ağca da bölgedeki diğer turistik yerlerin yanı sıra Avanos'taki bu tarihi atölyeyi ziyaret ettiklerini ve çanak ve seramik ürünlerinden bazılarını satın aldıklarını paylaştı.