Uykusuzluk problemi, pek çok kişi tarafından yaşanabilen bir durumdur. Ancak, yeterli imkanlara rağmen sürekli olarak uykuya başlamakta, sürdürmekte ve kaliteli bir uyku almakta zorlanıyorsanız, bu durum kronik insomnia olarak adlandırılabilir. İyi bir uyku, fiziksel ve ruhsal tamir için önemli bir süreçtir. Bu yenilenme sağlanmadığında, sadece fiziksel belirtilerle kalmayıp ruhsal sorunlar da ortaya çıkabilir, bu da motivasyon kaybı, sinirlilik, dikkat ve bellek bozuklukları gibi problemlere yol açabilir. Dünya genelinde erişkinlerin %10-13'ü, yaşamlarını ciddi şekilde etkileyen düzeyde uykusuzluk yaşamaktadır.
Uykusuzluk Ne Zaman Hastalık Düzeyinde Olur?
Uykusuzluk (insomnia), uyku için yeterli fırsat ve imkan olmasına rağmen sürekli olarak uykuya başlamada, sürdürmede ve kaliteli uyumada güçlük çekme durumudur. Kronik uykusuzluk bozukluğu, haftada en az üç kez ve en az üç ay boyunca uyku bozukluğu ve bu bozukluktan kaynaklanan gündüz semptomlarının devam etmesi durumunda tanımlanır. Kısa süreli insomnia ise üç aydan kısa süren bir uyku bozukluğunu ifade eder.
Insomnia Hangi Sıklıkta Görülüyor?
Erişkinlerin %30-40'ı yaşamlarının bir döneminde uykusuzluk yaşamaktadır. Türkiye'deki bir çalışmada ise kişilerin %9'u insomnia tanısı almıştır. Kadınlar, erkeklere göre iki kat daha fazla uykusuzluk tanısı alırken, yaşla birlikte uykusuzluk belirtileri artmaktadır. 65 yaşın üzerindeki bireylerde uykusuzluk sıklığı %50'lere ulaşırken, düşük gelir ve eğitim düzeyine sahip bireylerde uykusuzluk daha yaygındır.
Eksik Uykuyu Gün İçinde Takviye Etmek Mümkün Mü?
Uykusuzluk tedavisinde kaliteli ve verimli bir gece uykusunun önemi büyüktür. Gündüz uykularının gece uykusunu olumsuz etkilemediği saatler 13.30-15.00 arasındadır. Günün diğer saatlerindeki uykular, gece uykusunun süresini ve kalitesini negatif etkileyebilir. Bu nedenle, uyku sağlığı açısından sabah erken kalkmak ve gece uyumaya odaklanmak en uygunudur.
İyi Uykunun Ruh Sağlığımız Üzerindeki Etkisi Nedir?
İyi bir uyku, fiziksel ve ruhsal tamir için gereklidir. Bu tamir süreci sağlanmadığında, fiziksel belirtilerin yanı sıra ruhsal sorunlar da ortaya çıkabilir. İnsomniyak bireylerde depresyon ve diğer psikiyatrik bozukluklar daha sık görülebilir. Bu kişilerde depresyon gelişme riski, insomni olmayanlara göre dört kat, anksiyete bozukluğu riski iki kat ve madde kötüye kullanımı veya bağımlılığı riski de yedi kat daha fazladır.
Genetik Yatkınlık Söz Konusu Olabilir Mi?
Evet, insomniyak bireyler genellikle artmış uyarılmışlık ve yüksek düzeyde kaygı gösterir. Akut stresin ardından oluşan uykusuzluk, genellikle geçici bir durumken, insomniyak bireylerde bu durum kısır bir döngüye dönüşebilir ve sorun sürekli hale gelebilir. Hastalar, uykusuzluğa ve bunun günlük yaşam üzerindeki etkilerine aşırı odaklanabilirler.
Televizyon Karşısında Uyumak Doğru Mu?
Televizyon karşısında uyumaya çalışmak sıkça başvurulan bir yöntem olabilir. Ancak, televizyon ekranından gelen ışık, uykuya dalma sürecini kolaylaştırsa da uykunun kalitesini olumsuz etkiler. Uyku, çağrıldıkça kaçan bir durumdur; bu nedenle, uyuyabilmek için gösterilen her çaba, uykuyu daha da zorlaştırabilir.